SPS-023-19542/10 - Stanowisko MPiPS w sprawie przekazania dodatkowych środków do PFRON

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na przesłaną przez Pana Marszałka przy piśmie z dnia 7 grudnia 2010 r., znak: SPS-023-19542/10, interpelację pani poseł Magdaleny Gąsior-Marek w sprawie przekazania dodatkowych środków do PFRON, proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

Koszty utworzenia, działalności i wynikające ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu są współfinansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ze środków samorządu terytorialnego lub z innych źródeł. Zasada współfinansowania określona w art. 10b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 214, poz. 1407 z późn. zm.) oznacza solidarne ponoszenie kosztów tworzenia i działania warsztatów przez jednostki samorządu terytorialnego szczebla powiatowego i Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Zgodnie z art. 68c ww. ustawy maksymalne dofinansowanie ze środków funduszu kosztów działalności warsztatów terapii zajęciowej, w tym wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu, wynosiło do 2006 r. 100% tych kosztów, w roku 2007 r. - 95% tych kosztów, w 2008 r. i w latach następnych maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów działalności warsztatów terapii zajęciowej określono na poziomie 90% kosztów.

W związku z powyższym aneks do umowy określający wysokość środków finansowych na działalność WTZ w danym roku powinien zawierać proporcje pokrycia kosztów działalności WTZ, tak jak zostały określone w ustawie o rehabilitacji (...), tzn. maksymalnie 90% ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i co najmniej 10% ze środków samorządu powiatowego.

Procedura przekazywania środków finansowych samorządom terytorialnym wynika z zapisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym (Dz. U. Nr 88, poz. 808 z późn. zm.). Określa ono wysokość środków przeznaczonych na dofinansowanie zobowiązań dotyczących kosztów działania warsztatów terapii zajęciowej w danym powiecie (środków funduszu przekazywanych zgodnie z algorytmem). Środki przekazywane w drodze algorytmu określają wysokość zobowiązań obliczanych jako iloczyn liczby uczestników WTZ (wynikającej z podpisanych przez powiat umów do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, na który jest obliczany algorytm) i kwoty środków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w WTZ i stanowią maksymalną kwotę zobowiązań samorządu powiatowego z tego tytułu. Przedmiotowa kwota środków PFRON przekazywanych algorytmem na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w WTZ jest wielkością stałą i znaną. Zobowiązania dotyczące rocznego kosztu pobytu uczestnika w WTZ wynikające z algorytmu od 2003 r. do 2008 r. wynosiły 13.414 zł rocznie. Od 2009 r. uległy zwiększeniu do kwoty 14.796 zł.

Plan finansowy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w związku z pracami nad budżetem państwa jest obecnie procedowany w parlamencie. Wysokość środków przeznaczonych na realizację przelewów redystrybucyjnych zabezpiecza dofinansowanie zadań samorządu w zakresie dofinansowania warsztatów terapii zajęciowej. Przewidywana łączna kwota środków PFRON przeznaczonych na warsztaty terapii zajęciowej może wynieść w 2011 r. ok. 334.750.000 zł, przy założeniu, iż na koniec roku liczba uczestników wyniesie 23.300 (liczba uczestników na dzień 30 września 2010 r. - 23.031).

Ponadto pragnę poinformować, że w dniu 29 listopada 2010 r. pan Bronisław Komorowski, prezydent RP, podpisał ustawę z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1475). Ustawa ta ma na celu zapewnienie stabilności finansowej PFRON. Zmiany dotyczą m.in. racjonalizacji wydatków obligatoryjnych (związanych z dofinansowaniem do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych) oraz zmian w zakresie wpłat na PFRON, dzięki czemu będzie możliwe finansowanie wielu istotnych społecznie zadań z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej realizowanych m.in. przez samorządy.

W związku z licznymi wystąpieniami samorządów w sprawie realizacji wypłat środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dla samorządów powiatowych przeznaczonych na dofinansowanie kosztów działalności warsztatów terapii zajęciowej w transzach miesięcznych, a nie kwartalnych, Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych zwróciło się do prezesa PFRON o przedstawienie informacji o sposobie finansowania tego zadania. W odpowiedzi PFRON powołał się na zapisy (§ 7 ust. 2) rozporządzenia w sprawie algorytmu (...), zgodnie z którymi prezes zarządu funduszu przekazuje środki funduszu w ciągu roku, w tym także w formie zaliczek, w terminach umożliwiających bieżące finansowanie realizowanych przez samorządy wojewódzkie lub powiatowe zadań, nie dłuższych niż 14 dni od dnia złożenia przez samorząd wniosku o przekazanie środków, jednakże z uwzględnieniem możliwości finansowych funduszu, stopnia wykorzystania przez samorząd środków przekazanych i stanu wyodrębnionego rachunku bankowego potwierdzonego kopią wyciągu bankowego na dzień sporządzenia wniosku o przekazanie środków.

Należy podkreślić, iż zgodnie z rozporządzeniem ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (Dz. U. Nr 63, poz. 587) powiat przekazuje jednostce prowadzącej warsztat na wyodrębniony rachunek bankowy warsztatu, nie później niż do 25 dnia miesiąca rozpoczynającego kwartał, środki finansowe na ten kwartał, pomniejszone o kwotę odsetek po przyjęciu informacji określonych w ust. 1 (§ 20 ust. 3).

W związku z powyższym BON w piśmie z dnia 22 października 2010 r. wystąpił do PFRON o podjęcie działań, które umożliwiłyby samorządom bieżące finansowanie realizowanych zadań, w sposób równoważący obecną sytuację finansową PFRON i zobowiązania samorządu.

Równocześnie pragnę pokreślić, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej ze zrozumieniem przyjmuje zaniepokojenie jednostek prowadzących warsztaty sposobem przekazywania środków PFRON przeznaczonych na ich finansowanie. Należy jednak zaznaczyć, że dofinansowanie realizacji tych zadań ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest formą częściowego wsparcia, a nie pokrywaniem w całości kosztów realizacji zadań własnych samorządu terytorialnego. Szczególne powinności w stosunku do osób niepełnosprawnych nie mogą spoczywać wyłącznie na organach administracji rządowej, ponieważ każda z tych osób jest też pełnoprawnym członkiem społeczności lokalnej, której władze powinny starać się dbać o dobro wszystkich mieszkańców, a więc również osób niepełnosprawnych. Obowiązek dofinansowania warsztatu przez powiat nie ma jednak charakteru wyłącznego, ponieważ może zostać ograniczony lub zastąpiony dofinansowaniem pochodzącym z innych źródeł, np. ze środków jednostki prowadzącej warsztat lub środków gminy albo województwa jako jednostek samorządu terytorialnego, bądź środków innych podmiotów.