SPS-023-11883/12 - Stanowisko MPiPS w sprawie wniosku o udzielenie wydłużonego urlopu macierzyńskiego

Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (w wersji z dnia 8 listopada 2012 r.) przewiduje, iż pracownica, w terminie co najmniej 14 dni przed przewidywaną datą porodu, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie - urlopu rodzicielskiego także w pełnym wymiarze (projektowany art. 179¹ Kodeksu pracy).

W związku z powyższym należy wyjaśnić, iż z przepisów prawa cywilnego wynika, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy). Jeżeli zatem pracownica zamierza skorzystać z uprawnienia do złożenia wniosku, o którym mowa w projektowanym art. 179¹ Kodeksu pracy, to powinna jednocześnie poinformować pracodawcę o przewidywanej dacie porodu, a na jego żądanie przedstawić odpowiednie zaświadczenie lekarskie poświadczające tę informację. W mojej opinii należałoby dążyć do tego, by nie nakładać nadmiernych wymogów formalnych co do takiego zaświadczenia. Wystarczające wydaje się uznanie, że zaświadczenie to powinno określać podstawowe dane pracownicy, której ono dotyczy, a także lekarza, który je wystawił (w sposób umożliwiający identyfikację tych osób), oraz określać przewidywany termin porodu. Z natury rzeczy termin porodu, jaki może określić lekarz, jest jedynie terminem hipotetycznym. W związku z tym należy zauważyć, że z projektowanego przepisu wynika jedynie, że pracownica może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej kolejnych urlopów związanych z urodzeniem dziecka w terminie co najmniej 14 dni przed przewidywaną datą porodu. Zwrot "co najmniej" wskazuje na to, że pracownica może złożyć wniosek w terminie wcześniejszym, nawet na kilka miesięcy przed porodem. Eliminuje to ryzyko, że w razie przedterminowego porodu nie będzie ona już mogła złożyć takiego wniosku.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że w żaden sposób nie uniemożliwi to pracownicy skorzystania z urlopów związanych z urodzeniem dziecka. W przypadku złożenia wniosku, o którym mowa w projektowanym art. 179¹ Kodeksu pracy, pracownica będzie miała prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku przez okres wszystkich kolejnych urlopów. Natomiast w razie niezłożenia takiego wniosku pracownicy przysługiwać będzie zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku przez okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (czyli przez okres do 26 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) oraz zasiłek macierzyński w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku przez okres urlopu rodzicielskiego (także przez okres do 26 tygodni). Wynika to z projektowanego art. 31 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.).

Ponadto uprzejmie informuję, że w związku z tym, że na kolejnych etapach ciąży przewidywany termin porodu może ulegać zmianom, moim zdaniem dla zachowania terminu na złożenie wniosku, o którym mowa w projektowanym art. 179¹ Kodeksu pracy, istotny powinien być termin określony przez lekarza, który wynika z zaświadczenia lekarskiego aktualnego na dzień składania wniosku przez pracownicę.

Pragnę jednocześnie podkreślić, iż obecnie niniejszy projekt ustawy jest poddawany uzgodnieniom międzyresortowym i konsultacjom społecznym. Do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wciąż napływają uwagi do tego projektu, które są poddawane wnikliwej analizie, zatem brzmienie tego projektu może ulec zmianom.