ITPB1/4511-116/16/HD - PIT w zakresie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych z działów specjalnych produkcji rolnej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2016 r. (data wpływu 1 lutego 2016 r.), uzupełnionym w dniu 15 kwietnia 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych z działów specjalnych produkcji rolnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 1 lutego 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych z działów specjalnych produkcji rolnej.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca wspólnie z żoną prowadzi gospodarstwo rolne oraz działy specjalne produkcji rolnej. Łączy ich wspólność majątkowa.

Deklaracje PIT-6 do wymiaru zaliczek podatku dochodowego od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej Wnioskodawca i małżonka składali oddzielnie, a co za tym idzie naczelnik urzędu skarbowego wydawał dwie odrębne decyzje w sprawie wymiaru zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej dla każdego z nich.

Wnioskodawca wskazuje, że w Dzienniku Ustaw z 2015 r. pod poz. 699 ukazała się ustawa z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Artykuł 1 tej ustawy wprowadził zmiany w art. 15 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych dodając ust. 2 mówiący, że w przypadku, gdy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z przepisów o rachunkowości, przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych według zasad określonych w art. 14. W takim przypadku nie ma obowiązku zawiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o założeniu ksiąg rachunkowych.

W roku podatkowym 2015 Wnioskodawca wystawił faktury VAT-RR z działów specjalnych produkcji rolnej na kwotę netto 5.257.221 zł 63 gr. Faktury były wystawiane tylko na nazwisko Wnioskodawcy i tylko Wnioskodawca był zgłoszony do REGON-u. Żona Wnioskodawcy nie wystawiła ani jednej faktury sprzedażowej z działów specjalnych produkcji rolnej, pomimo złożonej deklaracji PIT-6. Wnioskodawca i jego małżonka nie byli podatnikami podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca wskazuje, że uzyskiwał sprzeczne informacje, co do zasad obliczania dla każdego z małżonków limitu przychodów określonego w art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości. W związku z tym, że nie miał pewności co do obowiązku zaprowadzenia ksiąg rachunkowych i kierując się ostrożnością - w 2016 r. założył księgi handlowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Jak obliczyć indywidualny przychód Wnioskodawcy dla ustalenia limitu 1.200.000 euro za 2015 r. w sytuacji, gdy z żoną łączy Wnioskodawcę wspólność majątkowa i prowadzi sprzedaż z działów specjalnych produkcji rolnej bez umowy spółki.

Zdaniem Wnioskodawcy - w związku z tym, że wystawiał faktury tylko na swoje nazwisko, a nie na nazwisko żony i przekroczył limit, o jakim mowa w art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości - uważa, że przekroczenie limitu przychodów spowodowało u niego obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - co do zasady - dotyczą opodatkowania wszelkich dochodów osób fizycznych. Przepisów tej ustawy, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1, nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej, które stanowią źródło przychodu określone w art. 10 ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

Działami specjalnymi produkcji rolnej w myśl art. 2 ust. 3 ww. ustawy są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym. Natomiast jak wynika z przepisu art. 2 ust. 3a wyżej cytowanej ustawy nie stanowią działów specjalnych produkcji rolnej uprawy, hodowla i chów zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wielkości określonych w załączniku nr 2 do ustawy, tj. w Tabeli rodzajów i rozmiarów działów specjalnych produkcji rolnej oraz norm szacunkowych dochodu rocznego, zwanym "załącznikiem nr 2".

Zasady ustalania dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej określa przepis art. 24 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż dochodem (stratą) z działów specjalnych produkcji rolnej jest różnica pomiędzy przychodem z tytułu prowadzenia tych działów a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego. Dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art. 15, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2.

Na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy, którzy dochody z działów specjalnych produkcji rolnej ustalają przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2, są obowiązani składać w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego urzędowi skarbowemu deklarację według ustalonego wzoru o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji w roku podatkowym.

Stosownie do treści art. 24a ust. 1 ww. ustawy osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a-22o.

Obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg - o czym stanowi art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości (art. 24a ust. 4 ustawy).

Na mocy art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W odniesieniu do źródła przychodów, jakim są działy specjalne produkcji rolnej, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rozstrzyga o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, a jedynie określa konsekwencje dla opodatkowania tego źródła przychodów w przypadku, gdy obowiązek ten wynika z odrębnych przepisów.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej "ustawą", stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

* pkt 1 - spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organizacji) oraz spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego,

* pkt 2 - osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1. 200.000 euro.

Wyrażone w euro wielkości, o których mowa w ust. 1a pkt 3 oraz w art. 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski, na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy (art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Oznacza to, że osiągnięcie przez tych podatników przychodów za 2015 r. w kwocie 5.086.320 zł, tj. 1.200.000 euro × 4,2386 zł/euro (kurs średni NBP z dnia 30 września 2015 r. według Tabeli A kursów średnich walut obcych nr 190/A/NBP/2015) zobowiązuje ich do otwarcia na dzień 1 stycznia 2016 r. ksiąg rachunkowych.

Począwszy od 1 stycznia 2016 r. - w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 699) - art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się według zasad określonych w art. 14, jeżeli podatnik prowadzi księgi wykazujące te przychody. O zamiarze założenia ksiąg podatnik jest obowiązany zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego przed rozpoczęciem roku podatkowego albo przed rozpoczęciem prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli nastąpiło ono w ciągu roku, z zastrzeżeniem ust. 2. Natomiast w przypadku gdy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z przepisów o rachunkowości, przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych według zasad określonych w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku nie ma obowiązku zawiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o założeniu ksiąg rachunkowych (art. 15 ust. 2 tej ustawy).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca wspólnie z żoną prowadzi gospodarstwo rolne oraz działy specjalne produkcji rolnej. Łączy ich wspólność majątkowa. Deklaracje PIT-6 do wymiaru zaliczek podatku dochodowego od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej Wnioskodawca i małżonka składali oddzielnie, a co za tym idzie naczelnik urzędu skarbowego wydawał dwie odrębne decyzje w sprawie wymiaru zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej dla każdego z nich. W roku podatkowym 2015 Wnioskodawca wystawił faktury VAT-RR z działów specjalnych produkcji rolnej na kwotę netto 5.257.221 zł 63 gr. Faktury były wystawiane tylko na nazwisko Wnioskodawcy i tylko Wnioskodawca był zgłoszony do REGON-u. Żona Wnioskodawcy nie wystawiła ani jednej faktury sprzedażowej z działów specjalnych produkcji rolnej, pomimo złożonej deklaracji PIT-6. Wnioskodawca i jego małżonka nie byli podatnikami podatku od towarów i usług.

Przystępując do oceny skutków podatkowych opisanego we wniosku stanu faktycznego w pierwszej kolejności wskazać należy, że do ustalenia określonego w ustawie o rachunkowości limitu przychodów zobowiązujących do założenia ksiąg rachunkowych - w sytuacji, gdy małżonków łączy wspólność majątkowa - każdy z małżonków zobowiązany jest do ustalenia swojego przychodu w wysokości 50% przychodu rocznego z działalności rolniczej i działów specjalnych prowadzonych w ich gospodarstwie rolnym.

Stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 583). Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Z kolei w myśl art. 35 ww. ustawy w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Dopełnieniem powyższych regulacji jest art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowiący, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Ponadto, z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Przy czym zasady wyrażane w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczenia kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat (art. 8 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy).

Z dalszej analizy powołanych regulacji prawnych wynika, że konsekwencją uzyskania przez osobę fizyczną, spółkę cywilną osób fizycznych, spółkę jawną osób fizycznych oraz spółkę partnerską określonych w przepisach ustawy o rachunkowości łącznych przychodów z prowadzonej działalności w kwocie określonej w art. 2 ust. 1 pkt 2 tej ustawy - jest obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wynikający z ustawy o rachunkowości zależy od formy prawnej prowadzonej przez jednostkę działalności, a nie od przedmiotu tej działalności lub też sposobu opodatkowania. Oznacza to, że w 2016 r. przepis art. 15 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajdzie zastosowanie w przypadku podatnika, który prowadzi jednocześnie działy specjalne produkcji rolnej oraz działalność rolniczą, jeśli jego przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za 2015 r. wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro, czyli 5.086.320 zł.

W analizowanej sytuacji, aby ustalić u Wnioskodawcy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, wynikający z przepisów ustawy o rachunkowości, należy zsumować przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych osiągane przez Wnioskodawcę z działalności rolniczej oraz przychody z działów specjalnych produkcji rolnej - co stanowi 50% przychodu rocznego osiąganego przez Wnioskodawcę i jego małżonkę z działalności rolniczej i działów specjalnych produkcji rolnej. Przychody Wnioskodawcy (oraz koszty) z działów specjalnych prowadzonych wspólnie z małżonką należy ustalić zgodnie z dyspozycją art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. proporcjonalnie do udziału w majątku wspólnym. Udziały te są równe, a zatem wynoszą po 50% co wynika z § 1 art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Nie ma przy tym znaczenia, w jakiej części na kwotę 1.200.000 euro składają się przychody osiągnięte w ramach działalności rolniczej, a w jakiej z działów specjalnych produkcji rolnej. Jeżeli - tak ustalony - osiągnięty przez Wnioskodawcę w roku podatkowym przychód, w rozumieniu art. 14 o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie przekroczy równowartości w walucie polskiej 1.200.000 euro, wówczas Wnioskodawca nie jest zobowiązany do ustalania od 1 stycznia 2016 r. przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej na podstawie ksiąg rachunkowych.

Należy ponadto wskazać, iż z uwagi na fakt, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika jednoznacznie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy. Żona Wnioskodawcy - chcąc uzyskać interpretację indywidualną - powinna wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowną opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.