GPP-110-4560-9-2/10/PE/RP - Wymiar urlopu wypoczynkowego pracowników niepełnoetatowych.

Stosownie do art. 154 § 2 k.p. wymiar urlopu wypoczynkowego pracowników niepełnoetatowych ustala się proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy, biorąc za podstawę wymiar urlopu określony dla zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. W zależności od stażu pracy będzie to 20 lub 26 dni. Przy ustalaniu tego urlopu niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Jednak u pracownika niepełnoetatowego, którego wymiar czasu pracy został określony godzinowo, np. 120 godzin miesięcznie, nie jest możliwe ustalenie wymiaru urlopu we wskazany sposób. W poszczególnych miesiącach zmienia się bowiem stosunek godzin, jakie ma on do przepracowania w porównaniu do pełnego etatu.

W omawianej sprawie kluczowa jest interpretacja pojęcia "wymiar czasu pracy pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy" w znaczeniu użytym w art. 154 § 2 k.p. Należy zauważyć, że w nim ustawodawca posłużył się ogólnym określeniem "wymiar czasu pracy", nie precyzując, o wymiar w jakim okresie chodzi. Pojęcie wymiaru czasu pracy oznacza bowiem ogólnie liczbę jednostek czasu ustaloną na dany okres, którym może być doba, tydzień, miesiąc lub inny okres. W kodeksie pracy mowa jest np. o wymiarze czasu pracy w okresie rozliczeniowym, dobowym wymiarze czasu pracy (np. art. 135 k.p.), tygodniowym wymiarze czasu pracy (art. 138 § 4 k.p.). W związku z tym, że w art. 154 k.p. ustawodawca posługuje się ogólnym określeniem "wymiar czasu pracy", wykładnia literalna nie daje jasnej odpowiedzi na pytanie o wymiar czasu pracy, w jakim okresie chodzi. Trzeba zatem odwołać się do wykładni systemowej i funkcjonalnej.

Art. 154 k.p. znajduje się w dziale "urlopy pracownicze". Ogólną zasadą dotyczącą urlopów jest nabywanie urlopu za dany rok i obliczanie jego wymiaru w odniesieniu do roku kalendarzowego. Skoro wymiar urlopu ustala się w odniesieniu do roku kalendarzowego, to wydaje się zasadne, aby pojęcie "wymiaru czasu pracy" w art. 154 k.p. interpretować jako roczny wymiar czasu pracy. Zgodnie z taką interpretacją aby ustalić wymiar urlopu dla niepełnoetatowca, którego miesięczny wymiar pracy jest określony godzinowo, należałoby:

Takie obliczenie wymiaru urlopu niepełnoetatowca, którego czas pracy jest ustalony miesięcznie na 120 godzin, minimalizuje liczbę zaokrągleń dni wolnych do pełnego dnia. Powoduje to, że proporcja dni urlopu pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy i urlopu zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy bardziej odpowiada faktycznemu wymiarowi pracy tych osób. Ponadto przy takim wyliczeniu pracujący w niepełnym wymiarze czasu pracy określonym godzinowo oraz pracujący w niepełnym wymiarze czasu pracy określonym w ułamku etatu są w równej sytuacji co do wymiaru urlopu. Wydaje się, że tę samą argumentację i zasadę można odnieść do obliczania współczynnika ekwiwalentowego. Przyjęcie odmiennego stanowiska, a mianowicie obliczenie współczynnika ekwiwalentowego na podstawie stosunku wymiaru czasu pracy pracownika niepełnoetatowego do pełnoetatowego tylko z miesiąca, w którym pracownik nabywa prawo do ekwiwalentu, powodowałoby, że sytuacja pracownika, któremu wypłacany jest ekwiwalent, może się znacząco różnić w zależności od miesiąca, w którym nabył prawo do ekwiwalentu. Może odbiegać od jego faktycznego wymiaru czasu pracy w wymiarze rocznym i powodować nieusprawiedliwione obiektywnymi okolicznościami pogorszenie sytuacji pracownika.