DI/100000/451/269/2011 - Możliwość wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne kosztu zakupów okularów do pracy przy komputerze lub na wysokości.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1147 z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku: uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 27 kwietnia 2011 r. przez przedsiębiorcę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne kosztu zakupów okularów do pracy przy komputerze lub na wysokości.

Dnia 27 kwietnia 2011 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) z dnia 19 kwietnia 2011 r. o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wnioskodawca wskazał, iż (...) Sp. z o.o. zgodnie z Zarządzeniami (zostały przesłane odrębnym pismem) pracownikom, którzy muszą wykonywać pracę przy komputerze lub na wysokości w okularach (zgodnie z zaświadczeniami lekarskimi od lekarza Medycyny Pracy) zwraca koszt zakupu okularów do pracy przy komputerze lub do pracy na wysokości. Kwota, która powinna pokryć koszty zakupu wymaganych okularów również ujęta jest w Zarządzeniach.

Wnioskodawca jest zainteresowany w rozstrzygnięciu kwestii czy zwracany pracownikom koszt zakupu okularów zgodnie z ww. Zarządzeniami są wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (choć kwoty te nie stanowią podstawy opodatkowania).

Wątpliwości wnioskodawcy w tym zakresie wzbudził wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lutego 2010 r. zgodnie, z którym utracił moc obowiązującą § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W tym stanie faktycznym wnioskodawca stoi na stanowisku, że skoro wyrok Trybunału konstytucyjnego z dnia 16 lutego 2010 r. spowodował, iż § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przestał obowiązywać z dniem 6 marca 2011 r., zatem koszt zakupu okularów na podstawie Zarządzeń wliczany jest do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Jednocześnie, zgodnie z art. 21 pkt 11a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ww. świadczenia zwolnione są z podatku dochodowego, a więc zgodnie z art. 83 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy obniżyć do wysokości zaliczki podatku, a więc będzie wynosiła zero.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) we Wniosku o Wydanie interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.). Podobnie stanowi § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.).

Na mocy art. 81 ust. 1 ustawy z dnia. 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. Nr 164, poz. 1027) co do zasady do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, i rentowe.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 6 w związku z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy nie stanowi wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także: ekwiwalenty, pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Wbrew temu, co utrzymuje wnioskodawca wskazany przepis nie został wyeliminowany z obrotu prawnego. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lutego 2010 r. sygn. akt P 16/09, na który powołuje się ww. we wniosku stanowi, iż wskazany, przepis § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że nie dotyczy zleceniobiorców wykonujących pracę w zakładzie pracy lub miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w zakresie wartości świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego. Jednocześnie wymieniony przepis utracił moc, ale jedynie w części wskazanej, co de facto oznacza rozciągnięcie jego brzmienia również na Zleceniobiorców. W tym miejscu warto również zwrócić uwagę, iż rozporządzeniem z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 127, poz. 860) co do zasady rozciągnięto stosowanie § 2-4 rozporządzenia zmienianego między, innymi również na zleceniobiorców.

Na marginesie należy podnieść, iż zgodnie z art. 207 § 1 i 2 Kodeksu pracy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy oraz jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Jego obowiązek w tym zakresie rozciąga się również na osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osoby, prowadzące w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą (vide art. 304 § 1 Kodeksu pracy). Problematyka prac na wysokości oraz związanej z nimi konieczności zapewnienia między innymi środków ochrony indywidualnej (w tym okularów i gogli związanych z pracą na wysokości) poruszana jest tak w Kodeksie pracy (vide art. 237⁶ i art. 237⁷), jak też w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

Ponadto można wskazać, iż zasady przyznawania pracownikom okularów korygującym wzrok reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności, gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej odwołanie do Sądu Okręgowego w (...) Wydział Ubezpieczeń Społecznych.

Odwołanie; wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub co protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.