DD3/0602/18/CRS/09/MBI9-3660 - Prawo do odliczenia kwoty stanowiącej ekwiwalent wartości krwi oddanej przez honorowych krwiodawców.

Odpowiadając na interpelację Pana Posła (...) przesłaną przy piśmie z dnia 30 marca 2009 r., (...), w sprawie możliwości odliczenia od podatku dochodowego od osób fizycznych kwoty stanowiącej ekwiwalent wartości krwi oddanej przez honorowych krwiodawców, uprzejmie informuję:

Od dnia 1 stycznia 2007 r. przepisy art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) dają możliwość odliczenia od dochodu darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi, zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz.U. Nr 106, poz. 681, z 1998 r. Nr 117, poz. 756, z 2001 r. Nr 126, poz. 1382 oraz z 2003 r. Nr 223, poz. 2215), w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew, określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy.

Z ulgi tej może również skorzystać podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych, na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 30 ze zm.). Przedmiotem darowizny na cele krwiodawstwa może być oddana bezpłatnie krew, jak również osocze lub inne składniki krwi. Tak należy bowiem rozumieć pojęcie darowizny na cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi, zgodnie z art. 6 ustawy o publicznej służbie krwi, który to przepis odnosi się zarówno do bezpłatnego oddania krwi, jak i innych jej składników.

Odrębną kwestią jest natomiast ustalenie wartości darowizny przekazanej na cele krwiodawstwa. W tym zakresie ustawodawca wskazał, że przy obliczaniu wartości darowizny - niezależnie od przedmiotu darowizny na cele krwiodawstwa - podatnik stosuje zawsze przelicznik odpowiadający wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew, określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o publicznej służbie krwi. Tym przepisem jest § 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie określenia rzadkich grup krwi, rodzajów osocza i surowic diagnostycznych wymagających przed pobraniem krwi zabiegu uodpornienia dawcy lub innych zabiegów oraz wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew i związane z tym zabiegi (Dz. U. Nr 263, poz. 2625 ze zm.), który stanowi, że dawcom krwi rzadkich grup przysługuje ekwiwalent pieniężny w wysokości 130 zł za 1 litr pobranej krwi.

Na tej podstawie osoby, które oddają honorowo krew, oraz osoby, które oddają składniki krwi (np. osocze), obliczając kwotę przysługującej im ulgi, stosują taki sam ekwiwalent pieniężny w wysokości 130 zł.

Warto zauważyć, że obowiązujące brzmienie przepisów, dotyczących omawianego odliczenia, wprowadzone przez art. 1 pkt 26 lit. a tiret trzecie ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588), zaproponowane zostało w dwóch poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 637 i 718) i nie budziło żadnych zastrzeżeń.

Wyjaśniając motywy wprowadzenia dla potrzeb omawianego odliczenia jednej stawki ekwiwalentu pieniężnego, niezależnie od przedmiotu darowizny na cele krwiodawstwa, należy w pierwszej kolejności zauważyć, że nie było możliwości odwołania się do przepisów, które określałyby wartość wszystkich rodzajów krwi oraz poszczególnych jej składników. Ustawa o publicznej służbie krwi i przepisy wykonawcze do tej ustawy określają jedynie wysokość ekwiwalentu pieniężnego za krew rzadkiej grupy i składniki takiej krwi. Brak natomiast jest przepisów, na podstawie których możliwe byłoby określenie wartości krwi nienależącej do grup rzadkich oraz składników takiej krwi. W opisanej sytuacji ustawodawca za najbardziej optymalne i najprostsze rozwiązanie uznał zatem wprowadzenie jednej stawki dla określania wartości darowizn na cele krwiodawstwa, niezależnie czy podatnik oddał honorowo krew czy któryś z jej składników. Jednocześnie, aby stawka ta odzwierciedlała jak najbardziej realną wartość darowizny, powołano się na wysokość ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew, określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o publicznej służbie krwi.

Należy podkreślić, że rozwiązanie takie jest dopuszczalne i nie narusza konstytucyjnych zasad stanowienia prawa. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie potwierdzał, że ustawodawca ma znaczną swobodę w określaniu w ustawie stanów faktycznych stanowiących podstawę ulg podatkowych oraz reguł korzystania z nich.

Jednocześnie nie widzę uzasadnienia do zmiany powyższych zasad i stosowania stawek wynikających z powołanego przez Pana Posła rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 grudnia 2008 r. w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2008 r. (Dz. U. Nr 242, poz. 1778), które wygasło z dniem 31 grudnia 2008 r. i zostało zastąpione rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 5 listopada 2008 r. (Dz. U. Nr 205, poz. 1286), regulującym to samo zagadnienie, ale na 2009 r.

Rozporządzenie to, wydane na podstawie art. 19 ustawy o publicznej służbie krwi, dotyczy bowiem określenia wysokości opłat za wydanie krwi i jej składników przez jednostki organizacyjne publicznej służby krwi na rzecz konsumentów - odbiorców krwi i preparatów krwiopochodnych. Nie ma zatem potrzeby odwoływać się do tych przepisów, skoro inne, tj. przepisy rozporządzenia z dnia 7 grudnia 2004 r., wprost odnoszą się do czynności, które objęte są omawianą ulgą podatkową, tzn. do pobrania krwi i jej składników od dawcy.

Wyrażam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia pozwolą uznać Panu Posłowi, że obowiązujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sposób jednoznaczny regulują zasady odliczania darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa, w tym w postaci oddanego honorowo osocza, i nie wymagają w tym zakresie zmian.