BM.ZI.162.9.2018 - Rada uczelni - w świetle ustawy 2.0

1. Jedną z kompetencji rady uczelni jest wskazywanie kandydatów na rektora, po zaopiniowaniu przez senat. Natomiast zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (zwaną dalej ustawą 2.0), statut określa sposób powołania i odwoływania organów uczelni, w tym podmioty uprawnione do wskazywania kandydatów na rektora (...). Powstaje więc wątpliwość czy intencją ustawodawcy było powierzenie kompetencji do wskazania kandydata na rektora również innemu organowi (obok rady uczelni)?

Kandydatów na rektora będzie mogła wskazać rada uczelni oraz inne podmioty określone w statucie uczelni.

Skąd to wynika?

W przepisie art. 18 ust. 1 w pkt 5 ustawy 2.0 i nauce wskazano, iż do zadań rady uczelni należy wskazywanie kandydatów na rektora, po zaopiniowaniu przez senat. Natomiast zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy w statucie uczelnia określa sposób powoływania i odwoływania organów uczelni, w tym podmioty uprawnione do wskazywania kandydatów na rektora, oraz sposób organizowania wyborów do organów uczelni.

2. Jednym z wymagań wobec kandydata na członka rady uczelni (a także rektora, członka kolegium elektorów, członka senatu, członka innego organu uczelni oraz osoby powołanej do pełnienia funkcji kierowniczych w uczelni) jest niekaralność karą dyscyplinarną. Czy karą dyscyplinarną w rozumieniu tego przepisu jest wyłącznie kara dyscyplinarna, o której mowa w art. 276 ust. 1 ustawy 2.0.? Czy może chodzi o inne kary - jeżeli tak, to jakie? Warto zwrócić uwagę, że np. w przepisie art. 113 pkt 2 ustawy 2.0. jest odesłanie do konkretnej kary dyscyplinarnej wskazanej w ustawie 2.0. W jaki sposób kandydat ma potwierdzać niekaralność karą dyscyplinarną?

Radę uczelni będą tworzyć osoby ze środowiska akademickiego danej uczelni oraz osoby spoza wspólnoty akademickiej. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy 2.0 członkiem rady uczelni będzie mogła być osoba, która m.in. nie była karana karą dyscyplinarną. Przepis ten wskazuje na kary dyscyplinarne określone dla nauczycieli akademickich w ustawie 2.0 oraz kary dyscyplinarne wynikające z odpowiedzialności dyscyplinarnej lub zawodowej przewidziane w odrębnych przepisach. Na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy w statucie uczelnia będzie mogła określić sposób potwierdzania przez kandydata na członka rady uczelni niekaralności karą dyscyplinarną.

Skąd to wynika?

Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce członkiem rady uczelni może być osoba, która nie była karana karą dyscyplinarną. Przepis art. 275 ww. ustawy stanowi, że nauczyciel akademicki podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za przewinienie dyscyplinarne stanowiące czyn uchybiający obowiązkom nauczyciela akademickiego lub godności zawodu nauczyciela akademickiego. Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli akademickich nie wyłącza odpowiedzialności dyscyplinarnej lub zawodowej przewidzianej w odrębnych przepisach. Kary dyscyplinarne zostały określone w art. 276 ust. 1 ww. ustawy. Zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy uczelnia w statucie określa sposób powoływania i odwoływania organów uczelni, w tym podmioty uprawnione do wskazywania kandydatów na rektora, oraz sposób organizowania wyborów do organów uczelni.

W przepisie art. 20 ust. 1 ustawy 2.0. nie zostało wprost wskazane wymaganie w postaci posiadania obywatelstwa polskiego. Czy w związku z tym, ustawodawca dopuszcza możliwość, aby członkiem rady uczelni (a także rektorem, członkiem kolegium elektorów, członkiem senatu, członkiem innego organu uczelni oraz osobą powołaną do pełnienia funkcji kierowniczych w uczelni) była osoba, która nie posiada polskiego obywatelstwa? Jeżeli tak, to w jaki sposób miałyby być weryfikowane wymagania, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy 2.0. przez taką osobę? Czy członkiem ww. organów być cudzoziemiec w rozumieniu art. 324 ust. 2 lub ust. 3 ustawy 2.0.? Czy ustawa 2.0. dopuszcza możliwość wprowadzenia dodatkowych wymagań dla kandydata na członka rady uczelni (a także rektora, członka kolegium elektorów, członka senatu, członka innego organu uczelni oraz osoby powołanej do pełnienia funkcji kierowniczych w uczelni) - np. w postaci obowiązku posiadania obywatelstwa polskiego, minimalnego stażu pracy na danym stanowisku lub doświadczenia zawodowego w danej dziedzinie?

Przepisy ustawy 2.0 nie ograniczają możliwości pełnienia funkcji organów uczelni, funkcji kierowniczych w uczelni czy członka kolegium elektorów, przez osobę nieposiadającą obywatelstwa polskiego. Przepisy ustawy dopuszczają możliwość określenia w statucie uczelni dodatkowych wymagań tylko dla rektora oraz innych organów uczelni (wskazanych w statucie, innych niż rada uczelni, rektor i senat). Wymagania te nie powinny mieć charakteru dyskryminującego oraz rażąco zawężającego udział niektórych grup akademickich w funkcjonowaniu uczelni.

Skąd to wynika?

Warunki określone w art. 20 ustawy 2.0 nie ograniczają możliwości pełnienia funkcji organów uczelni, funkcji kierowniczych w uczelni czy członka kolegium elektorów, przez osobę nieposiadającą obywatelstwa polskiego.

Przepis art. 24 ust. 1 ww. ustawy wskazuje, że w statucie uczelnia może określić dodatkowe wymagania dla rektora, zaś możliwość wprowadzenia dodatkowych wymagań dla organów uczelni, o których mowa w art. 17 ust. 2 ustawy, wynika z art. 32 ust. 1 ww. ustawy. Natomiast przepisy ustawy nie przewidują możliwości określenia w statucie dodatkowych wymagań dla kandydata na członka rady uczelni - art. 20 ustawy, członka kolegium elektorów - art. 25 ustawy, członka senatu - art. 29 ustawy oraz osób powoływanych do pełnienia funkcji kierowniczych w uczelni - art. 32 ustawy. Jednocześnie przepisy ogólne wskazują na cele, które powinna realizować uczelnia w swoim działaniu.

3. Należy podkreślić, że zgodnie z przepisem art. 22 ust. 2 ustawy 2.0., rada uczelni uchwala regulamin określający tryb jej funkcjonowania. Tymczasem zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy 2.0. zasady i tryb funkcjonowania rady uczelni określa statut. Mając na uwadze powyższe, w jakim dokumencie oraz w jakim zakresie powinien zostać uregulowany tryb funkcjonowania rady uczelni? Jaka miałaby być zależność pomiędzy uregulowaniem tej materii przez senat (w statucie) a jednoczesnym uregulowaniem tej materii przez radę uczelni (w regulaminie rady uczelni)?

Rada uczelni uchwala regulamin określający tryb jej funkcjonowania, natomiast w statucie uczelnia określa zasady funkcjonowania rady uczelni.

Skąd to wynika?

Określenie w statucie uczelni zasad funkcjonowania rady uczelni wynika z art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy 2.0, zaś na podstawie art. 22 ust. 2 ww. ustawy rada uczelni uchwala regulamin określający tryb jej funkcjonowania.

4. Jednym z zadań senatu jest nadawanie stopni naukowych. To zadanie, zgodnie z przepisem art. 28 ust. 4 ustawy 2.0., może być wykonywane przez inny organ, który zostanie określony w statucie. Prosimy o potwierdzenie, że obowiązek o którym mowa w art. 31 ust. 4 zdanie pierwsze ustawy 2.0. dotyczy również głosowań nad sprawami wskazanymi w art. 28 ust. 1 pkt 8 ustawy 2.0., które są realizowane przez inny organ niż senat?

Zgodnie z art. 178 ust. 1 pkt 1 ustawy 2.0 stopień naukowy albo stopień w zakresie sztuki może nadać w drodze decyzji administracyjnej określony w statucie (i inny niż senat) organ uczelni. W takim przypadku obowiązek, o którym mowa w art. 31 ust. 4 zdanie pierwsze ustawy nie będzie musiał dotyczyć spraw wskazanych w art. 28 ust. 1 pkt 8 ustawy realizowanych przez ww. organ.

Skąd to wynika?

Z art. 178 ust. 1 pkt 1 ustawy 2.0. Jeśli określony w statucie (i inny niż senat) organ uczelni może nadać stopień naukowy (w zakresie sztuki), w takim przypadku wykonywanie przez senat obowiązku określonego w art. 31 ust. 4 zdanie pierwsze ustawy jest bezzasadne i niecelowe. Jednocześnie ustawa wprost nie wskazuje odpowiedniego stosowania przepisu do innego organu uczelni, który nadaje stopień.

5. Czy przepis art. 29 ust. 3 ustawy 2.0. dopuszcza możliwość tworzenia podgrup w ramach danej grupy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy 2.0. oraz dokonywania wyboru członków senatu z grona osób znajdujących się w poszczególnych podgrupach?

Uczelnia zastanawia się nad następującym podziałem grup (głównie w ramach grupy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy 2.0.:

Zgodnie z ustawą 2.0 w publicznej uczelni akademickiej osoby należące do grup: profesorów i profesorów uczelni, studentów i doktorantów, nauczycieli akademickich zatrudnionych na stanowiskach innych niż profesorowie i profesorowie uczelni, pracowników niebędących nauczycielami akademickimi, wybierają członków senatu ze swojego grona. Kandydata może zgłosić każdy członek wspólnoty uczelni. Sposób organizowania wyborów do organów uczelni uczelnia określa w swoim statucie. Zatem nie ma przeszkód, aby uczelnia w zapisach statutu określiła możliwość podziału ww. grup na podgrupy, z tym, że musi być zachowany warunek wyboru członków senatu danej grupy (dotyczący minimalnej wartości procentowej składu senatu przewidzianej dla danej grupy).

Skąd to wynika?

Zgodnie z art. 29 ustawy z 2.0 w publicznej uczelni akademickiej w skład senatu wchodzą:

Osoby należące do ww. grup wybierają członków senatu ze swojego grona. Kandydata może zgłosić każdy członek wspólnoty uczelni. Wybory są tajne. Przepis art. 34 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy statut określa sposób powoływania i odwoływania organów uczelni.

6. Czy do każdej grupy pracowników, o których mowa w art. 114 ustawy 2.0. mogą być przypisane wszystkie stanowiska, o których mowa w art. 116 ust. 1 ustawy 2.0. czy tylko niektóre z tych stanowisk?

Nauczyciele akademiccy zatrudniani będą w trzech grupach pracowników: dydaktycznych, badawczych i badawczo-dydaktycznych. Każdej z tej grup przypisane będą specyficzne zadania, które będą realizować nauczyciele zatrudnieni na stanowiskach wymienionych w ustawie i określonych w statucie uczelni. Zatem w ramach każdej grupy pracowniczej mogą zostać przypisane wszystkie ww. stanowiska.

Skąd to wynika?

Artykuł 114 ustawy 2.0 stanowi, że nauczycieli akademickich zatrudnia się w grupach pracowników dydaktycznych, badawczych i badawczo-dydaktycznych.

Następnie w art. 116 ustawy zostały określone stanowiska, na których zatrudnia się nauczycieli akademickich. Zgodnie z ustawą nauczyciel akademicki zostać zatrudniony na stanowisku: profesora, profesora uczelni, adiunkta i asystenta. Poza ww. stanowiskami uczelnia w ramach posiadanej autonomii może sama określić inne stanowiska, o ile ureguluje to statucie. Żaden przepis nie określa, jak to ma miejsce w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym, by poszczególne stanowiska zostały przypisane do określonej grypy pracowników.

W kontekście powyższego warto również zwrócić uwagę na postanowienia art. 116 ust. 2 pkt 2, ustawy, zgodnie z którym na stanowisku profesora uczelni może zostać zatrudniona osoba posiadające co najmniej stopień doktora oraz znaczące osiągnięcia:

- dydaktyczne lub zawodowe - w przypadku pracowników dydaktycznych;

- naukowe lub artystyczne - w przypadku pracowników badawczych, oraz

- naukowe, artystyczne lub dydaktyczne - w przypadku pracowników badawczo dydaktycznych. Zatem w przypadku stanowiska profesora uczelni ustawa wprost wskazuje, że może ono istnieć w każdej z trzech ww. wymienionych grup pracowników, co przekłada się również na inne stanowiska nauczycieli akademickich.

7. Zgodnie z przepisem art. 116 ust. 4 ustawy 2.0. statut może określać inne stanowiska dla nauczycieli akademickich niż określone w ust. 1 tego artykułu oraz wymagania kwalifikacyjne niezbędne do ich zajmowania. Natomiast w myśl ust. 3 tego przepisu, osobę posiadającą tytuł profesora zatrudnia się na stanowisku profesora. Mając na uwadze konstrukcję ww. przepisów, czy intencją ustawodawcy było dopuszczenie możliwości zatrudnienia osób posiadających tytuł profesora również na innym stanowisku (które na podstawie przepisu art. 116 ust. 4 ustawy 2.0. zostanie utworzone na uczelni) czy też wyłącznie na stanowisku profesora?

W świetle przepisów ustawy osobę, której tytuł profesora został nadany przez Prezydenta RP będzie można zatrudniać wyłącznie na stanowisku profesora, mimo, iż uczelnia utworzy w ramach wewnętrznych przepisów inne stanowiska

Skąd to wynika?

Artykuł 116 ust. 3 wprost stanowi, że osobę posiadającą tytuł profesora zatrudnia się na stanowisku profesora. Wprawdzie w statucie uczelnia może określić inne stanowiska dla nauczycieli akademickich niż wskazane w ustawie, to należy pamiętać, że statut określa jedynie te kwestie, które zostały nieuregulowane w ustawie. Ustawa decyduje w jakim zakresie jej przepisy są bezwzględnie obowiązujące, a w jakim dopuszcza inne normy. Regulacje te nie mogą być w sprzeczności z jej postanowieniami. Zatem, skoro ustawa wprost stanowi w tym zakresie, brak jest przesłanek, aby zatrudnić nauczyciela akademickiego z tytułem profesora na innym stanowisku.

8. Czy przepis art. 116 ust. 7 ustawy 2.0. oznacza, iż od całości wynagrodzenia każdego nauczyciela akademickiego (tj. wynagrodzenia z tytułu wszystkich obowiązków, o których mowa w art. 115 ust. 1 ustawy 2.0. i niezależnie od grupy do jakiej przypisany jest dany pracownik (dydaktyczny, badawczo-dydaktyczny, badawczy)) nalicza się 50% koszty uzyskania przychodów? Jaka jest relacja przepisu art. 116 ust. 7 ustawy 2.0. oraz przepisu art. 22. ust. 9 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509)? Czy uregulowanie zawarte w art. 116 ust. 7 ustawy 2.0. należy uznać za lex specialis w stosunku do przepisu art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Wykonywanie obowiązków nauczyciela akademickiego stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze, do której można stosować podwyższone koszty uzyskania przychodów.

Skąd to wynika?

Zgodnie z poprawką zgłoszoną podczas drugiego czytania projektu ustawy 2.0 w art. 116 dodano ust. 7 w brzmieniu:

7. "Wykonywanie obowiązków nauczyciela akademickiego stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze, o której mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych". Przepis ten odnosi się do realizowania obowiązków przez nauczycieli akademickich określonych w art. 115 tejże ustawy i potwierdza, że wykonywanie omawianych obowiązków stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze, do której można stosować podwyższone koszty uzyskania przychodów.

Wprowadzone powyższego rozwiązania prawnego nie narusza ani nie modyfikuje przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, stanowiąc odrębną regulację, która uwzględnia realia funkcjonowania uczelni i specyfikę pracy nauczycieli akademickich. Regulacja ta, niewątpliwie oczekiwana przez środowisko akademickie, pozwoli na rozwianie wszelkich wątpliwości co do możliwości stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w zakresie wynagradzania pracowników uczelni zatrudnionych na stanowiskach nauczycieli akademickich i zapewni stosowanie przepisów prawa w powyższym zakresie w ramach jednolitych, klarownych i w pełni zrozumiałych zasad.

Ponadto, należy zauważyć, iż art. 1 ust. 4 pkt 8 ustawy z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne wprowadza nowe brzmienie art. 22 ust. 9b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W art. 22 ust. 9b pkt 8 doprecyzowano, że koszty uzyskania przychodu w wysokości 50% związane są z korzystaniem przez twórców z praw autorskich lub rozporządzaniem przez nich tymi prawami, i stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu: działalności badawczo-rozwojowej, naukowo-dydaktycznej, naukowej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej. Tym samym, wprowadzenie powyższego uregulowania prawnego rozwiewa wątpliwości interpretacyjne co do uprawnienia wszystkich grup pracowniczych nauczycieli akademickich do korzystania z 50% kosztów uzyskania przychodu. Jednocześnie należy wskazać, że MNiSW wystąpił do Ministra Finansów o potwierdzenie powyższej wykładni przepisów, by wyposażyć uczelnie w argumenty w przypadku kontroli organów skarbowych.

9. Czy stypendia doktoranckie przysługują również cudzoziemcom, którzy odbywają studia na zasadach innych niż obowiązujących obywatel polskich?

Ustawa 2.0 (tak jak było to w ustawie z 2005 r.) rozróżnienia zagranicznych studentów i doktorantów na studiujących:

Z tego względu, art. 209 ustawy ma zastosowanie do wszystkich doktorantów - również tych z zagranicy.

10. W jaki sposób ma być potwierdzone prowadzenie działalności naukowej (w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy 2.0.) przez pracownika?

Czy wystarczające jest samo złożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 265 ust. 5 ustawy 2.0.?

Czy możliwość składania takiego oświadczenia powinna być powiązana z grupą do której dany pracownik jest przyporządkowany. Przykładowo: pracownik zatrudniony na stanowisku badawczym lub badawczo-dydaktycznym będzie składał oświadczenie, natomiast pracownik zatrudniony na stanowisku dydaktycznym takiego oświadczenia nie będzie składał takiego oświadczenia.

Czy sam fakt zatrudnienia pracownika na stanowisku zaliczonym do grupy stanowisku dydaktycznych automatycznie wyklucza możliwość złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 265 ust. 5 ustawy 2.0.?

Jakie są konsekwencje niezłożenia przez pracownika oświadczenia, o którym mowa w art. 265 ust. 5 ustawy 2.0.?

oraz I. projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej oraz zamieszczonego na stronie www.nauka.gov.pl opracowania: "Ewaluacja jakości działalności naukowej - Przewodnik".

Czy pracownicy dydaktyczni mogą złożyć oświadczenie, o którym mowa w art. 265 ust. 5 ustawy 2.0.? Czy w przypadku złożenia takie oświadczenia zaliczani są do liczby N?

Co oznacza fragment roz. VII "Ewaluacja jakości działalności naukowej - Przewodnik" (s.68): "Takie samo oświadczenie powinien złożyć także każdy pracownik biorący udział w prowadzeniu działalności naukowej, np. pracownik inżynieryjno-techniczny w instytucie badawczym, natomiast działalność tych osób nie jest przedmiotem ewaluacji"? Dlaczego wymieniono tu pracowników inżynieryjno-technicznych w instytucjach badawczych (na uczelniach też tacy są), a pominięto pracowników dydaktycznych?

Czy złożenie oświadczenia o dziedzinie i dyscyplinie (załącznik nr 1 do opracowania) oznacza, że pracownik automatycznie jest uznawany za pracownika prowadzącego działalność naukową? Czy niezbędne jest również złożenie przez niego oświadczenia o wyrażeniu zgody na zaliczenie go do liczby pracowników prowadzących działalność naukową (załącznik nr 2)?

Czy pracownik może złożyć oświadczenie o dziedzinie i dyscyplinie i jednocześnie nie złożyć oświadczenia o wyrażeniu zgody na zaliczenie go do liczby pracowników prowadzących działalność naukową? Jakie będą z tego wynikały konsekwencje dla liczby N i w ogóle dla procesu ewaluacji na uczelni?

Czy pracownik może złożyć oświadczenie o wyrażeniu zgody na zaliczenie go do liczby pracowników prowadzących działalność naukową i jednocześnie nie złożyć oświadczenia o dziedzinie i dyscyplinie? Jakie będą z tego wynikały konsekwencje dla liczby N i w ogóle dla procesu ewaluacji na uczelni?

W którym oświadczeniu oraz w jakim momencie pracownik, który prowadzi badania naukowe w 2 dyscyplinach, deklaruje podział (%?) swoich osiągnięć pomiędzy te dyscypliny?

Każdy pracownik naukowy prowadzący działalność naukową jest zobowiązany do złożenia oświadczenia upoważniające zatrudniający go podmiot do zaliczenia go do liczby pracowników prowadzących działalność naukową w danej dyscyplinie, tzw. liczby N, bez względu na stanowisko na jakim jest zatrudniony. Oznacza to, że wszyscy pracownicy zatrudnieni na stanowiskach, na których jest wymagane prowadzenie działalności naukowej - nauczyciele akademiccy zatrudnieni na stanowiskach badawczych lub badawczo-dydaktycznych (dotychczas odpowiednio: naukowych i naukowo-dydaktycznych) oraz pracownicy naukowi zatrudnieni w instytutach naukowych PAN czy instytutach badawczych - są zobowiązani do złożenia oświadczenia o zaliczeniu do liczby N. Ustawa nie precyzuje sposobu ustalania udziału czasu pracy związanej z prowadzeniem działalności naukowej w poszczególnych dyscyplinach pozostawiając uregulowanie tych spraw do kompetencji poszczególnych podmiotów. Ustawa określa jedynie, że informacje te są wprowadzane do POL-onu zgodnie z art. 343 ust. 1 pkt 16.

Skąd to wynika?

Zgodnie z art. 265 ust. 2 ustawy 2.0 ewaluacja obejmuje osiągnięcia wszystkich pracowników prowadzących działalność naukową. Natomiast zgodnie z art. 343 ust. 7 osoba prowadząca działalność naukową i osoba biorąca udział w prowadzeniu działalności naukowej, nie częściej niż raz na 2 lata składa rektorowi, dyrektorowi instytutu PAN, dyrektorowi instytutu badawczego, dyrektorowi instytutu międzynarodowego lub osobie kierującej podmiotem, o którym mowa art. 7 ust. 1 pkt 8, oświadczenie o dziedzinie i dyscyplinie, którą reprezentuje. Zgodnie z art. 265 ust. 5 ustawy każdy pracownik naukowy prowadzący działalność naukową jest zobowiązany do złożenia oświadczenia upoważniające zatrudniający go podmiot do zaliczenia go do liczby pracowników prowadzących działalność naukową w danej dyscyplinie, tzw. liczby N, bez względu na stanowisko na jakim jest zatrudniony. W świetle powyższego nie jest możliwe złożenie przez pracownika oświadczenia o wyrażeniu zgody na zaliczenie go do liczby pracowników prowadzących działalność naukową i jednocześnie i nie złożenie oświadczenia o dziedzinie i dyscyplinie. Wszyscy pracownicy zatrudnieni na stanowiskach, na których jest wymagane prowadzenie działalności naukowej - nauczyciele akademiccy zatrudnieni na stanowiskach badawczych lub badawczo-dydaktycznych (dotychczas odpowiednio: naukowych i naukowo-dydaktycznych) oraz pracownicy naukowi zatrudnieni w instytutach naukowych PAN czy instytutach badawczych - są zobowiązani do złożenia oświadczenia o zaliczeniu do liczby N. W przypadku gdy pracownik jest zatrudniony na stanowisku badawczym lub badawczo-dydaktycznym w więcej niż jednym podmiocie, jest on zobowiązany do złożenia oświadczenia o zaliczeniu do liczby N w jednym z tych podmiotów. Ustawa dopuszcza możliwość zaliczenia do liczby N także osoby, która jest zatrudniona jako nauczyciel akademicki w grupie pracowników dydaktycznych lub w instytucie naukowym PAN np. w grupie pracowników inżynieryjnych i technicznych, ale prowadzi działalność naukową. Jeśli taki pracownik złoży oświadczenie o reprezentowaniu dyscypliny lub dyscyplin z racji prowadzenia działalności naukowej (a nie z racji brania udziału w prowadzeniu działalności naukowej), powinien on także złożyć oświadczenie o zaliczeniu do liczby N w tych dyscyplinach. Osoba, której osiągnięcia są wykazywane na potrzeby ewaluacji, składa oświadczenie upoważniające dany podmiot do wykazania tych osiągnięć w ramach poszczególnych dyscyplin, o których mowa w art. 343 ust. 7 i 8, a w przypadku doktoranta:

Ponadto zwracamy uwagę, że zgodnie z art. 343 ust. 1 pkt 3 osoba prowadząca działalność naukową powinna posiadać elektroniczny identyfikator naukowca zgodny z międzynarodowymi standardami (ORCID).

Natomiast osoba, która bierze udział w prowadzeniu działalności naukowej nie składa oświadczenia o zaliczeniu do liczby N, natomiast składa tylko oświadczenie o dziedzinie i dyscyplinie, którą reprezentuje. W konsekwencji osiągnięcia tej osoby nie są uwzględniane w ewaluacji.

12 - II. projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie danych przetwarzanych w Zintegrowanym Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on.

Rozporządzenie powinno precyzować datę. Zwracamy uwagę, że data wydania dokumentu nie jest tożsama z datą uzyskania ochrony (opublikowania w WUP) oraz z datą wydania decyzji o uzyskaniu praw ochronnych. Może to rodzić problemy przy zaliczaniu patentów uzyskanych tuż przed końcem okresu uwzględnianego przy ewaluacji (np. data wydania dokumentu - początek stycznia 2021 r., przyznanie patentu - sierpień 2020 r.).

oraz

III. projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej.

1. Dlaczego w projekcie rozporządzenia nie zostały uwzględnione wzory użytkowe i przemysłowe?

Co oznacza określenie "udzielony patent"?

Czy uwzględniane będą patenty uzyskane, czy te, których ochrona pozostaje w mocy w ocenianym okresie (chodzi o sytuację w której patent został udzielony, ale opłacony okres ochronny skończył się przed ocenianym okresem)?

Należy podkreślić, że pytanie dotyczy projektu rozporządzenia. W związku z tym może ulec ono zmianie. Zgodnie z projektem w ramach ewaluacji będą uwzględniane najważniejsze osiągnięcia naukowe pozwalające ocenić poziom naukowy lub artystyczny prowadzonej działalności naukowej, w tym przede wszystkim publikacje naukowe (artykuły naukowe i monografie naukowe) oraz patenty. Z tego względu nie będą uwzględniane inne osiągnięcia o mniejszym znaczeniu dla rozwoju nauki. Sformułowanie "udzielony patent" oznacza, że będą uwzględnione te prawa ochronne na wynalazki, w stosunku do których w okresie objętym ewaluacją wydano dokument patentowy zawierający opis patentowy w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2010 r. prawo własności przemysłowej. Data wydania dokumentu patentowego będzie wprowadzana do systemu POL-on.

Skąd to wynika?

Przyjęte rozwiązanie eliminuje problemy interpretacyjne dotyczące uwzględnienia w ewaluacji patentów. Zgodnie z art. 52 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej Urząd Patentowy wydaje decyzję o udzieleniu patentu, jeżeli zostały spełnione ustawowe warunki do jego uzyskania. Udzielenie patentu następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za pierwszy okres ochrony. W razie nieuiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie, Urząd Patentowy stwierdza wygaśnięcie decyzji o udzieleniu patentu. Natomiast zgodnie z art. 54 ww. ustawy stwierdzenie udzielenia patentu następuje w drodze wydania dokumentu patentowego, którego częścią składową jest opis patentowy obejmujący opis wynalazku, zastrzeżenia patentowe i rysunki. Opis patentowy jest publikowany przez Urząd Patentowy.

13 - IV. projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie studiów.

Wydaje się, że wymóg dotyczący zdjęcia kandydata jest niepotrzebny. Przepis ten określa co powinna zawierać ankieta osobowa, która stanowi dokument wymagany od kandydatów na studia. Wymaganie składania zdjęć od wszystkich kandydatów na studia jest zupełnie niepotrzebne i zostało zniesione w 2016 r. w Rozporządzeniu MNiSW z dnia 16 września 2016 r. w sprawie dokumentacji przebiegu studiów. Należy pamiętać, że kandydat bardzo często składa dokumenty na kilka uczelni i jeżeli do każdej teczki z dokumentami miałby składać zdjęcie to narażałoby go to na znaczne koszty.

W ww. projekcie rozporządzenia brakuje informacji od kiedy obowiązuje wzór suplementu do dyplomu, określony w załączniku nr 3. Zgodnie z Przepisami wprowadzającymi ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, od dnia 1 października 2019 r. uczelnie wydają absolwentom dyplomy zgodnie z nowymi przepisami. Nowy wzór suplementu do dyplomu, określony w załączniku nr 3 do ww. projektu Rozporządzenia też powinien obowiązywać od dnia 1 października 2019 r.

Suplementy do dyplomu wydaje się wraz z dyplomem, w ocenie MNiSW przepis ustawy dotyczący terminu, od którego uczelnie wydawać będą dyplomy spełniające wymagania określone w rozporządzeniu dotyczy również suplementu do dyplomu.

14 - V. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie podejmowania przez cudzoziemców studiów i szkoleń oraz ich uczestniczenia w badaniach naukowych i pracach rozwojowych.

Czy istnieje możliwość wypłaty stypendiów projakościowych dla cudzoziemców odbywających studia na zasadach innych niż obowiązujących obywatel polskich?

Przepisy nowej ustawy nie przewidują pomocy materialnej w formie stypendium projakościowego. W odniesieniu do przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz rozporządzenia wydanego na jej podstawie w 2018 r. informujemy, że cudzoziemcy odbywający studia na zasadach innych, niż obowiązują obywateli polskich, nie są uprawnieni do otrzymywania stypendiów o których mowa w art. 200 oraz 200a ustawy z 2005 r.

Skąd to wynika?

Wyżej wymienione rozporządzenie zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym. Nie odnosi się ono do przepisów zawartych w ustawie 2.0.