BI/005/0611/03 - Czy rezygnacja przez podatniczkę z prowadzonej wraz z mężem działalności gospodarczej spowoduje konieczność sporządzenia przez Podatniczkę remanentu likwidacyjnego i jakie będą skutki podatkowe w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych?

Podatniczka wraz z mężem prowadzi działalność gospodarczą wykonywaną na imię obojga małżonków. W roku 2003 przychody osiągane z tej działalności małżonkowie opodatkowują w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych rozliczając je po 50% na każdego z małżonków.

Stan prawny:

Od 1 stycznia 2001 r. stosownie do treści art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemającą osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, którą jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Ani w poprzednio obowiązującym stanie prawnym, ani obecnie, prowadzenie działalności na imię obojga małżonków, nie zostało uregulowane w przepisach prawa, ale jest stosowane w praktyce.

Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 17 marca 1994 r., Nr PP3-8218-754/94/MR, Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków. W szczególności dorobek małżonków stanowią pobrane wynagrodzenia za pracę oraz inne usługi świadczone przez któregokolwiek z małżonków. W związku z postanowieniami tego przepisu dochody z działalności prowadzonej przez jednego z małżonków czy przez obydwoje małżonków będą stanowiły majątek wspólny chyba, że w drodze umowy (art. 47 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego) czy też na mocy wyr. sądowego (art. 52 KRiO) współwłasność została zniesiona.

Zgodnie z treścią art. 860 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem. Z kolei w myśl art. 73 k.c., jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.

W świetle powyższych przepisów małżonkowie mogą prowadzić działalność gospodarczą w różnych formach prawnym, w tym również działalność na imię obojga małżonków, a najważniejszym wymogiem, jaki muszą w tym przypadku spełniać jest, aby oboje byli wpisani do ewidencji działalności gospodarczej.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. Zasady te stosuje się odpowiednio do:

Zgodnie zatem z powyższymi przepisami w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków, nawet jeżeli nie zawarli oni umowy spółki cywilnej, ich dochody (przychody) należy opodatkowywać tak jak wspólników spółki cywilnej. Ale podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych w świetle przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. jest - mimo jednego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej - każdy z małżonków odrębnie.

Jak stanowi to art. 9a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy osiągający przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, tj. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, są opodatkowani na zasadach określonych w ustawie, chyba że we właściwym urzędzie skarbowym złożą w formie pisemnej wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) podatnicy, uzyskujący przychody opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, są obowiązani sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków, zwany dalej "spisem z natury", na dzień zaprowadzenia ewidencji oraz na koniec każdego roku podatkowego. Spis z natury należy sporządzić również w razie zmiany wspólnika lub zmiany umowy spółki, a także na dzień likwidacji działalności. W razie zawiadomienia urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, podatnicy są obowiązani sporządzić również spis rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, nie będących środkami trwałymi, zwanych dalej "wyposażeniem".

Jak wynika z zapisu ust. 3-5 tego artykułu po sporządzeniu spisu Podatnik zobowiązany jest - najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu - wycenić towary i inne składniki majątku objęte spisem z natury według cen zakupu albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu, a także gdy nie jest możliwe ustalenie ceny zakupu, i wpisać ewidencji spis z natury według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie to powinno być przechowywane łącznie z ewidencją.

Wartości wynikających ze spisu z natury nie sumuje się z przychodami wynikającymi z ewidencji.

W świetle przedstawionego powyżej stanu faktycznego i prawnego sprawy - pomimo obowiązku sporządzenia przez Podatniczkę na dzień zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej spisu z natury - nie będzie na Niej ciążył obowiązek zapłaty 10% zryczałtowanego podatku dochodowego od wartości wynikającej z tego spisu z natury.