32917/15 - Obowiązki inkasenta w przepisach Ordynacji podatkowej.

Odpowiadając na interpelację Pana Posła (...) z dnia 9 czerwca 2015 r. nr 32917 w sprawie możliwości poboru przez inkasentów zaległości podatkowych, uprzejmie wyjaśniam:

Obowiązki inkasenta reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.). Zgodnie z art. 9 tej ustawy, inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

W myśl art. 47 § 4a Ordynacji podatkowej terminem płatności dla inkasentów jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata podatku powinna nastąpić, chyba że organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy. Termin płatności podatków dla inkasentów został ustalony w tym przepisie tak, aby mieli oni możliwość wpłacenia pobranych w ramach inkasa kwot podatku. Inkasent jest uprawniony do poboru podatku do ostatniego dnia terminu płatności podatku obowiązującego dla podatnika. Możliwość realizacji tego uprawnienia jeszcze w ostatnim dniu płatności podatku wymagała ustalenia terminu płatności zainkasowanych podatków na dzień następujący po ostatnim dniu, w którym powinna nastąpić wpłata należności z tytułu podatku.

Zasady odpowiedzialności za niewykonanie obowiązków przez inkasentów regulują przepisy art. 30 § 2-6 Ordynacji podatkowej. Z przepisów tych wynika m.in., że inkasent odpowiada całym swoim majątkiem za podatek pobrany a niewpłacony.

Z uregulowań powołanych przepisów Ordynacji podatkowej, w szczególności art. 9 i art. 47 § 4a, wynika, że inkasent jest uprawniony wyłącznie do poboru podatku, a więc należności, która powinna być uiszczona przez podatnika do upływu terminu płatności. Po upływie terminu płatności podatku powstaje zaległość podatkowa, której nie można utożsamiać z podatkiem. Tym samym dopuszczalność przekazania przez podatnika należności podatkowej inkasentowi wygasa z upływem ostatniego dnia, w którym zobowiązany powinien tę należność uregulować.

Wprowadzenie zaproponowanej przez Pana Posła możliwości poboru przez inkasentów zaległości podatkowych, zwiększyłoby dolegliwości związane z wykonywaniem przez inkasenta jego obowiązków. Inkasent musiałby dysponować aktualnym wykazem zaległości podatkowych podatników. W praktyce oznaczałoby to, że znaczna część dokumentacji rachunkowej organu podatkowego dotyczącej rozliczeń podatników musiałaby być udostępniona inkasentowi. Tylko w takim przypadku inkasent mógłby przyjmować wpłaty podatników na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę. Udostępnienie inkasentowi dokumentacji rachunkowej organu podatkowego zwiększyłoby koszty poboru podatków. Ponadto w przypadku gdy dokonana przez podatnika wpłata nie pokrywałaby kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, to wówczas inkasent, stosownie do art. 55 § 2 Ordynacji podatkowej, musiałby rozliczyć tę wpłatę proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu zapłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę. Bez dokonania takiego rozliczenia podatnik nie wiedziałby czy i w jakiej wysokości musi dokonać kolejnej wpłaty, która spowoduje wygaśnięcie zaległego zobowiązania podatkowego wraz z odsetkami za zwłokę. Funkcja inkasenta utraciłaby zatem swój obecny charakter, zaś inkasent wykonywałby częściowo obowiązki organu podatkowego w zakresie rozliczania wpłat na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę.

Zwiększenie obowiązków inkasenta oznaczałoby zwiększenie jego wynagrodzenia za pobieranie podatków, a w konsekwencji zwiększenie kosztów organu podatkowego.

Przyjmowanie przez inkasenta wpłat od podatników, bez uprzedniego sprawdzenia czy zaległość podatkowa faktycznie istnieje oraz czy wystąpi obowiązek naliczenia odsetek za zwłokę, mogłoby z kolei prowadzić do powstania nadpłat podatków. Wymagałoby to wykonywania przez organy podatkowe kolejnych czynności, związanych z ich zwrotem, co generowałoby po stronie organów dodatkowe koszty.

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, że propozycja wprowadzenia możliwości poboru przez inkasentów zaległości podatkowych nie zasługuje na uwzględnienie.

Wyrażam nadzieję, że przedstawiona odpowiedź pozwoli na wyjaśnienie wątpliwości zgłoszonych w interpelacji.