Olszewska-Stompel Justyna, Rokicki Jarosław, Zamówienia publiczne. Zarządzanie organizacją, ludźmi i problemami

Nikt nie odkrywa nowych lądów, widząc jednocześnie przystań z której wypłynął

Andre Gide

Funkcjonujący od blisko 15 lat rynek zamówień publicznych w Polsce ma bardzo rozbudowaną strukturę podmiotowo-przedmiotową, co czyni go szczególnym obiektem zainteresowania w wymiarze teoretycznym, poznawczym oraz metodycznym. Obserwowany wzrost stopnia wrażliwości podmiotów ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego, stającego się atrakcyjną formą pozyskiwania zleceń przy wysoce rozwiniętym mechanizmie kontroli społecznej, wymusza na zamawiającym konieczność ciągłego doskonalenia w tej, jakże ważnej ze społeczno-gospodarczego punktu widzenia, sferze gospodarki.

Rosnąca konkurencja na rynku zamówień publicznych powoduje wzrost środków ochrony prawnej wnoszonych przez wykonawców, co z kolei wymusza kompletowanie specjalistycznej kadry zarówno po stronie zamawiających, jak i wykonawców. Zatem wszystko to sprawia, że następuje wzrost zapotrzebowania także na kolejne pozycje literatury zwartej i artykułowej, które stają się często codziennym podręcznym narzędziem pracy dla wielu z nas.

Powstało do tej pory na rynku wydawniczym wiele pozycji traktujących szeroko o problematyce zamówień publicznych, które jednak są wyłącznie komentarzami do istniejących przepisów lub opracowaniami analizującymi orzecznictwo zespołów arbitrów, Krajowej Izby Odwoławczej i sądów powszechnych. Zdaniem autorów na rynku brak jest pozycji, która w sposób nowatorski traktowałaby o zagadnieniach związanych z zarządzaniem zamówieniami publicznymi jako dziedziną ważną zarówno dla wykonawców, jak i zamawiających, a także pokazywałaby, jak rozwiązywać problemy zaistniałe podczas stosowania przepisów w praktyce, a co najważniejsze – jak zarządzać zespołami, które muszą wzajemnie współpracować w organizacji, aby właściwie i skutecznie realizować jej cele i rozwiązywać owe pojawiające się problemy, które często mają nie tylko naturę prawną, ale i ludzką. Autorzy skupili się zatem w swojej pracy także na występujących w praktyce problemach z zarządzaniem zespołami, rozwiązywaniem konfliktów i motywowaniem członków zespołu. Poddali także dogłębnej analizie kwestie związane z planowaniem zamówień publicznych, gdyż od skutecznego i prawidłowego planowania zależy prawidłowość stosowania przepisów i organizowania pracy zespołu zamówień publicznych.

Autorzy starają się nie skupiać na podawaniu gotowych rozwiązań na każdą okazję, ale wyznaczają kierunki, pokazują, na co warto zwrócić uwagę, co może umknąć przy rozpatrywaniu danego problemu, a ma kluczowe znaczenie dla powodzenia przezwyciężenia trudnej sytuacji. Autorzy uznali, że zamówienia publiczne to dziedzina, w której patrzenie w przyszłość, elastyczność w działaniu i podejmowaniu decyzji oraz poszukiwanie nowych rozwiązań mają kolosalne znaczenie, gdyż jest to dziedzina bardzo szybko się zmieniająca, tak w wymiarze legislacyjnym i orzeczniczym, jak i rynkowym. Zarówno ożywienie gospodarcze, jak i występujące sytuacje kryzysowe mają wpływ na unormowania prawne oraz sytuację podmiotów w przestrzeni rynkowej.

Odpowiedzią na zapotrzebowanie rynkowe nowej jakości jest ten swoisty poradnik o charakterze aplikacyjnym i teoretycznym, przeznaczony zarówno dla zamawiających, jak i wykonawców, który może stać się cennym źródłem informacji przy podejmowaniu decyzji w sferze zamówień publicznych. Jak już wspomniano wyżej, ważną jego cechą jest to, iż wydaje się, że jako jedyna tego rodzaju pozycja na rynku pokazuje, jak zarządzać zamówieniami w organizacji (zarówno po stronie zamawiających, jak i wykonawców), a więc w jaki sposób zarządzać kompetencjami osób wykonujących czynności w zamówieniach publicznych, motywować ich i doskonalić, ale też jak zarządzać procedurami w obszarze zamówień publicznych i efektywnie wdrażać je w organizacji, aby lepiej osiągać jej cele i wypełniać misję.

Właśnie dlatego, że autorzy książki są zarówno praktykami, jak i teoretykami z zakresu nie tylko zamówień publicznych, ale i zarządzania, realizacja czynności ustawowo przypisanych zamawiającym, ale też sposób pracy w firmach wykonawczych zostały pokazane na tle struktury organizacyjnej i zarządzania kompetencjami w organizacji. Autorzy starają się zwrócić uwagę na fakt, że dziś w zarządzaniu zaczyna mówić się nie o zarządzaniu kapitałem ludzkim, ale zarządzaniu kompetencjami. Każdy bowiem zasób ludzki w organizacji to człowiek posiadający określone walory, które organizacja może dobrze lub niewłaściwie wykorzystać.

Oczywiście pisząc o efektywnym zarządzaniu zamówieniami publicznymi w organizacji, nie sposób nie odnieść się do kwestii interpretowania zagadnień prawnych związanych z najważniejszymi ustawowymi instytucjami, stąd pierwsza część książki dotyczy najważniejszych aspektów udzielania zamówień przez zamawiających i skutecznego ubiegania się o zamówienie przez wykonawców z propozycjami rozwiązań problemów w najczęściej występujących w praktyce sytuacjach, jakie stanowić mogą zagrożenie dla sprawności i efektywności działania. W tym miejscu autorzy podkreślają, że wiele barier w efektywnym udzielaniu zamówień ma swoje źródło w niedoskonałej wciąż legislacji w tym obszarze prawa. Nie pozwalają one na działania na linii prawa, lecz w jego granicach.

Z drugiej strony, wciąż zmienia się samo orzecznictwo, a wielokrotnie jest ono wewnętrznie sprzeczne i w sprawach dotyczących tych samych aspektów pojawiają się skrajnie odmienne wyroki. W tej sytuacji, zamiast wskazywać na poszczególne rozstrzygnięcia, warto wskazać na ugruntowaną linię orzeczniczą, zaś w sprawach wciąż niejednoznacznych spróbować wskazać propozycje rozwiązań, jakie można zastosować bez próby rozstrzygania, które są właściwe, a jedynie określić ich koszty i zyski. Bowiem w zamówieniach publicznych każdy pracownik musi rozumieć, że dane rozstrzygnięcie niesie za sobą pewne ryzyko strat i zysków. Ten swoisty rachunek musi być dokonywany za każdym razem, a na tej podstawie powstaje bilans opłacalności, który dopiero może stanowić podstawę podejmowania decyzji.

Szczegółowo rozbudowana baza informacji w podręczniku opiera się na licznych komentarzach prawa zamówień publicznych i judykaturze, jak również na subiektywnych poglądach autorów poradnika, którzy w sposób syntetyczny i nowatorski ujmują zagadnienia funkcjonujące na płaszczyźnie zamówień publicznych, odkrywając tym samym tajemnice skutecznych działań w tej sferze.

Druga część książki, jako swoisty podręcznik lidera zespołu, nie jest tylko próbą zaproponowania skutecznego zarządzania zespołami ludzkimi i kompetencjami w sferze zamówień publicznych, ale także pokazuje, o czym wspomniano, jak efektywnie wdrażać procedury w organizacji. Wykorzystano w niej bogatą literaturę z zakresu zarządzania i psychologii menedżerskiej.

Napisany językiem prostym i zrozumiałym dla przeciętnego czytelnika poradnik dedykowany jest tym wszystkim, którzy dopiero rozpoczynają pracę w zamówieniach publicznych, jak również dla całego środowiska zamawiających i wykonawców, którzy na styku relacji zarówno partnerskich, jak i zakłóconych konfliktami, w postaci chociażby odwołań, kształtują zachowania na rynku zamówień publicznych.