Goździewicz Grzegorz (red.), Stosunki pracy u małych pracodawców

Przedmiotem opracowania jest analiza unormowań prawnych stosunków pracy u małych pracodawców, a właściwie różnych aspektów tych stosunków w ujęciu instytucjonalnym. Pomimo że w języku prawnym nie występuje określenie „małego pracodawcy” (funkcjonuje natomiast pojęcie „mały i średni przedsiębiorca” – MŚP, a w ramach małego przedsiębiorstwa wyodrębnia się jeszcze mikroprzedsiębiorstwo, zatrudniające mniej niż 10 osób, przy rocznym obrocie nieprzekraczającym 2 mln euro), to istnieją uzasadnione racje, by w sposób szczególny i częściowo odrębny ukształtować elementy statusu prawnego małego pracodawcy oraz zatrudnianych przez niego pracowników. Jak wynika z danych statystycznych, analizowane podmioty dominują we współczesnej gospodarce w Polsce i innych państwach oraz mają znaczący udział nie tylko w wytwarzaniu produktu krajowego brutto, lecz także w zatrudnieniu ponad połowy pracowników, co ma istotne znaczenie ze społecznego i ekonomicznego punktu widzenia. Równocześnie podmioty te w pierwszej kolejności narażone są na zmienne warunki rynkowe i występujące w gospodarce zjawiska kryzysowe.

Wszystko to sprawia, że mali pracodawcy stali się przedmiotem szczególnej troski, co wyraża się w dyferencjacji rozwiązań z zakresu prawa pracy zarówno w ujęciu krajowym, jak i prawa unijnego.

Prezentowana książka składa się z odrębnych opracowań przygotowanych przez specjalistów z zakresu prawa pracy, które dotyczą poszczególnych elementów stosunku pracy od jego nawiązania i podkreślenia roli umowy o pracę w kształtowaniu treści wzajemnych zobowiązań pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, poprzez elementy treści tych stosunków, takich jak: prawa i obowiązki, w tym zwłaszcza realizacja obowiązku ochrony życia i zdrowia pracowników u małych pracodawców, przeprowadzania badań lekarskich, elastyczność w zakresie czasu pracy zatrudnianych pracowników, zapewnienie pracownikom ochrony zbiorowej i socjalnej, obowiązki pracodawcy jako płatnika składek z tytułu ubezpieczenia społecznego, ochrona informacji poufnych małych pracodawców, zabezpieczenie wierzytelności małych pracodawców czy ochrona trwałości stosunku pracy u małych pracodawców. Te szczegółowe analizy dotyczące poszczególnych instytucji prawa pracy poprzedzone są rozważaniami dotyczącymi ogólnej charakterystyki stosunków pracy u małych pracodawców oraz uwagami na temat małych pracodawców w projekcie kodeksu pracy z 2007 r. , wyjaśnieniami pojęcia MŚP w świetle prawa unijnego, wskazaniami przyczyn różnicowania pracodawców na mikro, małych, średnich i dużych w prawie pracy, realizacją funkcji wyrównawczej u małych pracodawców, problemem wielkości zatrudnienia jako kryterium dyferencjacji w prawie pracy czy problematyką źródeł prawa pracy u małego pracodawcy. W przedstawianym zbiorze znalazły się również opracowania o szczególnym wymiarze, dotyczące zatrudniania pracowników niepełnosprawnych przez pracodawcę posiadającego status małego pracodawcy czy problematyka dotycząca stosunków pracy u pracodawcy domowego. Na końcu publikacji przedstawiono refleksje dotyczące oczekiwań zmian ustawodawstwa w zakresie statusu prawnego małych pracodawców (z perspektywy organizacji pracodawców), jak również zmian w zakresie statusu zatrudnionych przez nich pracowników (postulaty ze strony związków zawodowych). Pomimo bardzo bogatej i zróżnicowanej merytorycznie problematyki, książka posiada charakter monograficznego ujęcia, którego ramy wyznacza jej tematyka.

Opracowania zawarte w książce zostały przygotowane i zaprezentowane na konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 27–29 czerwca 2012 r. w Zamościu w ramach cyklicznych spotkań naukowych o charakterze regionalnym. Organizatorem konferencji była Katedra Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

Grzegorz Goździewicz