Dobosz Izabela, Prawo i etyka w zawodzie dziennikarza

Oddawana do rąk Czytelników książka jest monograficznym opracowaniem niezwykle istotnej i aktualnej problematyki, jaką stanowią prawne i etyczne ramy zawodu dziennikarskiego. Niezależnie bowiem od powszechnie akceptowanej i gwarantowanej konstytucyjnie wolności słowa istnieje wiele barier ograniczających dziennikarską swobodę wypowiedzi. Bariery te wynikają z uregulowań prawnych, które są wyrazem obowiązującej w danym państwie doktryny prasowej. Mimo podobieństw w ustawodawstwach prasowych krajów europejskich, pozwalających mówić o pewnym europejskim modelu wolności prasy w znaczeniu formalnym, poszczególnym państwom, zgodnie zresztą z interpretacją Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, pozostawia się swobodę określania rozmiarów prawnych ograniczeń wolności prasy. Ograniczenia te wpływają na funkcjonowanie dziennikarzy, na zakres ich odpowiedzialności. Jednocześnie przepisy prawa mogą stwarzać określone gwarancje dla swobody wypowiedzi dziennikarskiej, ułatwiać czy tworzyć przywileje dla działalności dziennikarzy. Tym właśnie zagadnieniom - obowiązkom i uprawnieniom dziennikarzy, ich odpowiedzialności prawnej - poświęcona jest zatem część monografii. Nawiązuje ona w swojej treści do wcześniejszych rozważań autorki zawartych w Prawie mediów czy podręczniku Prawo prasowe.

Ramy zawodu dziennikarskiego wyznaczają również unormowania dotyczące etyki, zawarte bądź w kodeksach stowarzyszeń dziennikarskich, bądź też w innych aktach o charakterze środowiskowym. Ich inspiracją i źródłem są akty o charakterze międzynarodowym, uchwalane przez międzynarodowe organizacje i stowarzyszenia dziennikarskie. Dostrzegają one potrzebę samoregulacji działalności medialnej, a przede wszystkim potrzebę unormowania ram zawodu dziennikarskiego, niezależnie od jego charakteru (zawód zamknięty czy otwarty). Samoregulacje dotyczące stosunków wewnątrzredakcyjnych, wewnątrzwydawniczych, a także etycznych zasad funkcjonowania nadawców radiowych i telewizyjnych, mają również wpływ na pozycję dziennikarza i jego niezależność w instytucjach medialnych, wpływają zatem pośrednio na funkcjonowanie dziennikarzy w społeczeństwie, a zwłaszcza na swobodę wypowiedzi dziennikarskich. Niejednokrotnie kształtują one postawy dziennikarzy w sposób o wiele bardziej wymowny, niż przepisy prawa. Toteż nie sposób pominąć tej problematyki w rozważaniach poświęconych ramom tego zawodu. W drugiej części książki omówiono najważniejsze akty samoregulacyjne adresowane do polskich dziennikarzy.