Torbus Andrzej, Kilka uwag o naturze prawnej zarzutu potrącenia w rozwoju historycznym

W prawie rzymskim potrącenie (compensatio) zostało uregulowane w Instytucjach Gajusa i Justyniana . Compensatio nie była określana zasadniczo jako sposób umorzenia wierzytelności, ale jako formuła procesowa w postępowaniu . Umorzenie opierało się na uznaniu sędziego i do kompensacji nadawały się wierzytelności z tej samej podstawy prawnej (ex eadem causa) . Sędzia opierał swój werdykt na zasadzie słuszności prawa (bonae fidei iudicia). Jeżeli powód, wnosząc skargę, nie uwzględnił, określając swoje żądanie, wartości wzajemnego roszczenia pozwanego, to sąd w następstwie oceny nieuczciwego zachowania potrącenie zasądzał tylko różnicę wynikającą z kompensaty. Uznawano za nieuczciwe (dolus) dochodzenie w procesie tego, co należało zwrócić (in bonae fidei iudicis exceptio doli).

Początkowo do potrącenia nie musiały być przedstawione roszczenia tego samego rodzaju, chyba...