Czy pracownikowi należy udzielić 11 godzin odpoczynku przed i po podróży służbowej?

Pracownik pracuje w systemie zmianowym (organizacja czasu pracy 4-brygadowa). Zgodnie z grafikiem powinien przyjść dzisiaj na nockę, natomiast następnego dnia o 6:00 z rana (wówczas kończyłby zmianę) ma zaplanowany wyjazd delegację/szkolenie.

Czy pracodawca powinien zwolnić pracownika z pracy (z tej nocki) dając nieobecność usprawiedliwioną płatną czy niepłatną, czy też pracownik powinien wziąć urlop?

Podobnie ma się sprawa z powrotem: pracownik wraca np. o 22:00 (tego dnia pracował/szkolił się 12 godzin dojazd do domu ok. 4 godzin) i o ile na nockę wynikającą z grafiku tego dnia można domniemać, że nie musi się stawić, o tyle

czy powinien stawić się na następny dzień na 6:00 rano gdyby taka zmiana wynikała z grafiku?