Czy pracownik DPS powinien odebrać zgodę osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej na przyjęcie do DPS, czy np. dobrowolne przybycie do DPS należy uznać za zgodę?

Pytania i odpowiedzi
Status:  Nieaktualne, stan prawny na: 31 października 2023 r.
Autor odpowiedzi: Matysik Barbara
Odpowiedzi udzielono: 19 lipca 2021 r.

PYTANIE

Zgodnie z art. 38 ust. 4 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, "jeżeli przyjęcie do domu pomocy społecznej dotyczy osoby małoletniej powyżej 16 roku życia lub osoby pełnoletniej całkowicie ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody, jest wymagane również uzyskanie zgody tej osoby na przyjęcie".

Do DPS wpłynęły dokumenty, które nie zawierały zgody osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej. Podstawą skierowania jest wniosek opiekuna prawnego o umieszczenie w DPS i zezwolenie sądu. W dniu przyjęcia okazuje się, że osoba ubezwłasnowolniona całkowicie jest zdolna do wyrażenia zgody.

Czy pracownik DPS powinien odebrać zgodę osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej na przyjęcie do DPS, czy np. dobrowolne przybycie do DPS należy uznać za zgodę?

Czy zgoda osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej nie powinna być uzyskana na etapie kompletowania dokumentów przez pracownika socjalnego właściwego ośrodka pomocy społecznej?

Dodatkowa treść pytania:

Proszę o wyjaśnienie, na jakiej podstawie stwierdzono, że zgoda osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie na przyjęcie do domu pomocy społecznej powinna być uzyskana przez pracownika DPS?

Jeżeli - jak stwierdzono w w uzasadnieniu odpowiedzi - "treść art. 38 ust. 4 u.o.z.p. nie może być analizowana w oderwaniu od treści art. 38 ust. 1-3 u.o.z.p., to z jakiego powodu warunki przyjęcia do DPS określone w art. 38 ust. 1-3 u.o.z.p. powinny być spełnione przed wydaniem decyzji kierującej, zaś w art. 38 ust. 4 po wydaniu tej decyzji. Przedstawione orzeczenia sądowe dotyczą umieszczenia bez zgody, a nie zezwolenia sądu jakie uzyskuje opiekun prawny. Ponadto orzeczenia zostały wydane przed wprowadzeniem zmian w ustawie ochronie zdrowia psychicznego od 2018 r.

Działania odejmowane przez DPS w celu przyjęcia osoby skierowanej są określone w par. 11, 12, 13 r.d.p.s. i nie przewidują one uzyskanie pisemnej zgody osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej na umieszczenie w DPS.

Ponadto ustalenie przez OPS, czy osoba całkowicie ubezwłasnowolniona wyraża zgodę na umieszczenie w DPS umożliwi podjęcie kolejnych kroków w przypadku braku zgody, tj. wystąpienie do sądu opiekuńczego o wydanie stosownego orzeczenia.

Wydaje się, że uzasadnienie zmian w u.o.z.p. też świadczy o konieczności uzyskania zgody osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej przed wydaniem decyzji kierującej: "proponowane zmiany stanowią jednocześnie wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2016 r. (sygn. akt K 31/15).

Zgodnie z tym wyrokiem, przepis art. 38 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego utracił moc w zakresie, w jakim nie przewiduje czynnego udziału osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej w sprawach o uzyskanie przez jej opiekuna zezwolenia sądu opiekuńczego na złożenie wniosku o umieszczenie tej osoby w domu pomocy społecznej."

W światle proponowanej regulacji nie będzie możliwe skierowanie do domu opieki społecznej osoby bez jej zgody albo stosownego orzeczenia sądu.

ODPOWIEDŹ

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX