Kędziora Robert, Zwrócenie się o pomoc w ramach europejskiej współpracy administracyjnej

Zwrócenie się o pomoc w ramach europejskiej współpracy administracyjnej

Zgodnie z postanowieniami art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (wersje skonsolidowane Dz. Urz. UE C 202 z 2016 r., s. 1) państwa członkowskie, kierując się zasadą lojalnej współpracy, udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów. Dla poprawy zdolności administracyjnej państw członkowskich w zakresie wdrażania prawa Unii, zgodnie z postanowieniami art. 197 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 202 z 2016 r., s. 47), państwa członkowskie mogą korzystać ze wsparcia Unii w szczególności w formie ułatwień wymiany informacji i urzędników oraz przez wspieranie programów szkolenia. Instrumentami poprawy zdolności administracyjnej w zakresie wdrażania prawa Unii mogą być również programy pozwalające na wymianę dobrych praktyk, doświadczeń i dokumentów (zob. A. Wilk-Ilewicz [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, red. nauk. A. Wróbel, red. K. Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer, t. 2, Warszawa 2012, s. 1407–1408). Wprowadzenie do kodeksu postępowania administracyjnego działu VIIIa zatytułowanego „Europejska współpraca administracyjna” ma na celu utworzenie mechanizmu współpracy transgranicznej, który uporządkuje zasady kooperacji, sprzyjając jej skuteczności (rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw, VIII kadencja, druk sejm. nr 1183). Przepisy te odwołują się do norm prawa unijnego zawierających szczegółowe rozwiązania dotyczące współpracy organów administracji unijnej i organów państw członkowskich UE, mają więc charakter subsydiarny i ramowy, zawierają niezbędne normatywne minimum odnoszące się do trybu postępowania organów krajowych, nie blokując ani nie modyfikując działania norm unijnych, lecz umożliwiając ich elastyczne działanie (zob. J. Wegner-Kowalska, Europejska współpraca administracyjna w projekcie reformy kodeksu postępowania administracyjnego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016, nr 6, s. 9). Udzielana w ramach tej procedury pomoc obejmuje przede wszystkim udostępnienie informacji o okolicznościach faktycznych i prawnych oraz przeprowadzenie czynności procesowych. Zagadnieniu współpracy pomiędzy organami administracji państw członkowskich oraz organami administracji Unii Europejskiej w zakresie wykonywania zadań określonych prawem Unii Europejskiej została poświęcona księga V „Wzajemna pomoc” Modelu kodeksu postępowania administracyjnego Unii Europejskiej, opracowanego przez Grupę Naukowo-Badawczą ds. Europejskiego Prawa Administracyjnego (ReNEUAL), który pomimo braku charakteru prawnie wiążącego może stanowić dyrektywę interpretacyjną dla wykładni przepisów kodeksu postępowania administracyjnego w tym zakresie.

Organ administracji publicznej zwraca się o pomoc w ramach europejskiej współpracy administracyjnej do organów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz organów administracji Unii Europejskiej, jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej tak stanowią. Zwrócenie się o udzielenie pomocy może nastąpić także do organów państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej, pod warunkiem że przepisy prawa Unii Europejskiej znajdują zastosowanie względem tych państw. Zasady udzielenia pomocy w tym trybie określają przepisy prawa Unii Europejskiej. W postanowieniach art. V-2 Modelu kodeksu postępowania administracyjnego Unii Europejskiej wskazano, że wzajemną pomoc charakteryzuje niezbędność do wykonania zadań wynikających z prawa Unii Europejskiej, nie powinna ona przysparzać organowi współpracującemu więcej pracy w stosunku do korzyści dla organu wnioskującego, jakich rozsądnie można oczekiwać, a zwrócenie się o jej udzielenie nie może mieć na celu uwolnienia się od ciążących na organie obowiązków lub ograniczeń wynikających z obowiązującego prawa (zob. D.-U. Galetta, H.C.H. Hofmann, J.-P. Schneider, V.M. Tünsmeyer, Księga V Wzajemna pomoc [w:] ReNEUAL. Model kodeksu postępowania administracyjnego Unii Europejskiej, red. M. Wierzbowski, H.C.H. Hofmann, J.P. Schneider, J. Ziller, Warszawa 2015, s. 208, 216).

Wniosek o udzielenie pomocy w ramach europejskiej współpracy administracyjnej powinien być sporządzony z zachowaniem wymogów przewidzianych przez przepisy prawa Unii Europejskiej dotyczących danego rodzaju spraw oraz powinien zawierać uzasadnienie. Obowiązek sporządzenia uzasadnienia wniosku jest związany z dążeniem do sprawnego załatwienia sprawy, a wskazanie motywów, którymi kieruje się organ wnoszący o udzielenie pomocy, pozwala na wyczerpujące zadośćuczynienie jego oczekiwaniom, co nie zawsze jest możliwe jedynie na podstawie lakonicznie sformułowanego wniosku (zob. J. Wegner-Kowalska, Europejska współpraca administracyjna w projekcie reformy kodeksu postępowania administracyjnego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016, nr 6, s. 10).