Bełczącki Robert Marek, Zwrócenie się do sądu opiekuńczego o ustanowienie z urzędu przedstawiciela ustawowego

Zwrócenie się do sądu opiekuńczego o ustanowienie z urzędu przedstawiciela ustawowego

1. Podstawowym sposobem usuwania braków, o których mowa w art. 70 § 1 k.p.c., jest wyznaczenie stronie dotkniętej brakiem terminu do jego usunięcia. Jednak gdy chodzi o brak zdolności procesowej u osoby fizycznej nie mającej przedstawiciela ustawowego, sąd obowiązany jest zwrócić się do właściwego sądu opiekuńczego o ustanowienie takiego przedstawiciela w przypadkach, w których ustawa przewiduje jego ustanowienie z urzędu.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje następujące przypadki, gdy ustanowienie przedstawiciela ustawowego następuje z urzędu:

– ustanowienie opiekuna dla dziecka, jeżeli żadnemu z jego rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani (art. 94 § 3 k.r.o.); władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców jeśli oboje nie żyją albo nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 94 § 1 k.r.o.), zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej (art. 111 § 1 k.r.o., art. 93 § 2 k.r.o.) albo ich władza rodzicielska została zawieszona (art. 110 § 1 k.r.o., art. 93 § 2 k.r.o.)

– ustanowienie kuratora dla dziecka, którego żadne z rodziców nie może reprezentować; z sytuacją taką mamy do czynienia w procesie, którego stronami są dzieci pozostające pod władzą rodzicielską tego samego rodzica oraz w procesie pomiędzy dzieckiem a jego rodzicem lub małżonkiem rodzica, za wyjątkiem sporów dotyczących obowiązku alimentacyjnego (art. 98 § 3 w zw. z § 2 k.r.o.); podobnie rzecz się przedstawia gdy w umowie darowizny albo w testamencie zastrzeżono, że przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny lub testamentu nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców i nie wyznaczono zarządcy, a proces dotyczy takich właśnie przedmiotów (art. 102 k.r.o.);

– ustanowienie kuratora w przypadku, gdy opiekun doznaje przemijającej przeszkody w sprawowaniu opieki (art. 157 k.r.o.).

Por. postanowienie SN z dnia 4 października 1966 r., II CZ 117/66, OSNC 1967/2/40, Lex nr 472

W razie zaistnienia w procesie powyższych sytuacji, sąd obowiązany jest ustalić sąd opiekuńczy właściwy dla strony dotkniętej brakiem zdolności procesowej i zwrócić się do niego o ustanowienie stosownego przedstawiciela ustawowego.