Janiszowski-Downarowicz Rafał, Zwolnienie strony od wyłożenia kosztów „wstępnych” przy wnoszeniu pisma procesowego

Omawiany przepis dotyczy kwestii zwolnienia strony od zapłaty części lub całości kosztów tymczasowych, które podlegają uiszczeniu przy złożeniu pisma procesowego. Rozstrzygnięcie to ma charakter czasowy (wstępny) i odnosi się jedynie do zwolnienia strony od wniesienia opłaty na początku postępowania, nie rozstrzygając ostatecznie o kosztach procesu, co powinno mieć miejsce w orzeczeniu kończącym postępowanie.

Omawiany przepis odnosi się do wszystkich przypadków, gdy skuteczność wniesienia do sądu pisma procesowego wymaga uiszczenia opłaty. Z takim wymogiem mamy do czynienia w sytuacji popełnienia przestępstwa ściganego w trybie prywatnoskargowym, gdy pokrzywdzony jako oskarżyciel prywatny wnosi do sądu akt oskarżenia (szerzej zob. uwagi do art. 59 § 1 k.p.k.)., przyłącza się do postępowania jako oskarżyciel prywatny (szerzej zob. uwagi do art. 59 § 2 k.p.k.) lub składa oświadczenie o podtrzymaniu oskarżenia, od którego odstąpił prokurator (szerzej zob. uwagi do art. 60 § 4 k.p.k.); zob. również Ponoszenie wydatków przez oskarżyciela prywatnego

Opłata przy wniesieniu pisma procesowego jest również wymagana przy składaniu kasacji (art. 527 k.p.k.), wniesienia aktu oskarżenia przez oskarżyciela posiłkowego (art. 640 k.p.k.), a także innych wniosków składanych w postępowaniu wykonawczym, wymienionych szczegółowo w art. 15 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych.

Wraz ze złożeniem pisma procesowego strona jest zobowiązana do dokonania opłaty wstępnych kosztów procesu. Opłata ta jest niezbędna do nadania dalszego biegu sprawie i uznania, że pismo procesowe zostało wniesione skutecznie. Wpłaty tej dokonuje się w kasie lub na konto bankowe sądu, do którego właściwości należy rozpoznanie sprawy.