Stefański Ryszard A., Złożenie zawiadomienia o przestępstwie przez każdego

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 22 czerwca 2023 r.
Autor:

Złożenie zawiadomienia o przestępstwie przez każdego

Złożenie zawiadomienia o przestępstwie przez każdego

Złożenie zawiadomienia o przestępstwie przez każdego

Zawiadomienie o przestępstwie jest pisemną lub ustną informacją osoby fizycznej, instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej, skierowaną do organów ścigania (prokuratora, Policji lub innego organu uprawnionego do prowadzenia dochodzenia) o fakcie popełnienia przestępstwa. Może ono stanowić podstawę wszczęcia śledztwa lub dochodzenia.

Zawiadomienie o przestępstwie może złożyć każdy (art. 304 § 1 k.p.k.). Jest to uprawnienie każdej osoby, a nie obowiązek. Prawo zawiadomienia o przestępstwie ma każdy, kto powziął o nim wiarygodną wiadomość; wywodzi się ono z dawnej actio popularis. Uprawnienie to staje się obowiązkiem społecznym, gdy dotyczy przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego. Może mieć formę pisemną lub ustną. W stosunku do niektórych osób lub przestępstw jest obowiązkiem prawnym (art. 304 § 2 k.p.k., art. 240 § 1 k.k.).

Złożenie zawiadomienia o przestępstwie przez każdego prokurator, Policja prokurator, Policja ewentualne wydanie potwierdzenia złożenia zawiadomienia dalszy przebieg wszczęcie postępowania odmowa wszczęcia postępowania czynności sprawdzające odebranie zawiadomienia przesłuchanie zawiadamiającego sporządzenie protokołu z zawiadomienia i przesłuchania czy zachodzi potrzeba przeprowadzenia innych czynności sprawdzających? osoba fizyczna osoba fizyczna uzyskanie wiadomości o przestępstwie złożenie zawiadomienia o przestępstwie tak nie

Krok: uzyskanie wiadomości o przestępstwie

Obowiązek niezwłocznego zawiadomienia organu powołanego do ścigania przestępstw ma każdy, kto ma wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu następujących czynów zabronionych:

– zabójstwo lub ciężki uszczerbek na zdrowiu z powodów narodowościowych, etnicznych, rasowych lub politycznych (art. 118 k.k.),

– przestępstwa popełnione w związku z udziałem w masowym zamachu (art. 118a k.k.),

– stosowanie masowej zagłady (art. 120 k.k.),

– wytwarzanie, gromadzenie, zbywanie, przechowywanie i przewożenie środków masowej zagłady (art. 121 k.k.),

– stosowanie zakazanych sposobów i środków walki (art. 122 k.k.),

– niehumanitarne traktowanie osób uczestniczących w walce (art. 123 k.k.),

– zbrodnia wojenna (art. 124 k.k.),

– próba pozbawienia niepodległości, oderwania części obszaru lub zmiany przemocą konstytucyjnego ustroju RP (art. 127 k.k.),

– zmierzanie do usunięcia przemocą konstytucyjnego organu RP (art. 128 k.k.),

– udział w obcym wywiadzie (art. 130 k.k.),

– zamach na Prezydenta RP (art. 134 k.k.),

– gwałtowany zamach na jednostkę Sił Zbrojnych RP (art. 140 k.k.),

– zabójstwo (art. 148 k.k.),

– sprowadzenie katastrofy (art. 163 k.k.),

– przejęcie kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym (art. 166),

– pozbawienie wolności (art. 189 k.k.) i wzięcie zakładnika (art. 252).

Niewykonanie tego obowiązku stanowi przestępstwo stypizowane w art. 240 § 1 k.k. Przestępność czynu jest uchylona w sytuacji, gdy zaniechanie zawiadomienia zostało oparte na dostatecznej podstawie do przypuszczenia, że organ powołany do ścigania przestępstwa wie o przygotowywanym, usiłowanym lub dokonanym czynie zabronionym albo osoba ta zapobiegła popełnieniu przygotowywanego lub usiłowanego wyżej wymienionego czynu (art. 240 § 2).

Obowiązku zawiadomienia o przestępstwie nie mają:

– obrońca lub adwokat, z którym kontaktowała się osoba zatrzymana, gdy uzyskał wiedzę o przestępstwie w związku z udzieloną pomocą prawną, lub prowadzeniem sprawy;

– duchowny, który dowiedział się o nim przy spowiedzi (art. 178 k.p.k.).

Obowiązek taki ma mediator, mimo że nie może być przesłuchany co do faktów , o których dowiedział się od oskarżonego lub pokrzywdzonego, prowadząc postępowanie mediacyjne, lecz z zakresu tego zostały wyłączone informacje o przestępstwach określonych w art. 240 § 1 k.k. (art. 178a k.p.k.).

Obowiązek niezwłocznego zawiadomienia Policji lub prokuratora ciąży na osobach, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy domowej (art. 12 ust. 1 ustawy dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej).

Krok: złożenie zawiadomienia o przestępstwie

Zawiadomienie może mieć formę pisemną lub ustną. Zawiadomienie pisemne może być sporządzone pismem ręcznym, maszynowym lub wydrukowanym. Składa się je do w prokuraturze lub w jednostce organizacyjnej Policji..

Prokurator - niezależnie od właściwości miejscowej i rzeczowej - przyjmuje ustne zawiadomienie o przestępstwie w sprawach, o przestępstwa, gdy osobą podejrzaną jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Ochrony Państwa, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego, lub osobą podejrzaną jest funkcjonariusz Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej, finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, w zakresie spraw należących do właściwości tych organów lub o występki popełnione przez tych funkcjonariuszy w związku z wykonywaniem czynności służbowych (art. 309 pkt 2 i 3 k.p.k.) W pozostałych sprawach prokurator przyjmuje zawiadomienie o przestępstwie osobiście, jeżeli osoba zgłaszająca wyrazi taką wolę, lub poucza tę osobę o możliwości złożenia ustnego zawiadomienia o przestępstwie do innego organu uprawnionego do prowadzenia postępowania przygotowawczego lub złożenia w prokuraturze zawiadomienia o przestępstwie w formie pisemnej (§ 119 ust. 1 Reg. prok.).

Z zawiadomienia ustnego sporządza się protokół.

W zawiadomieniu o przestępstwie można wskazać także ewentualnego sprawcę. Słusznie podkreśla się w judykaturze, że: „Zarówno zawiadomienie o przestępstwie, jak i wskazanie osoby podejrzanej mieszczą się w granicach prawa. Mogłoby przekroczyć je wyłącznie wówczas, gdyby takie zawiadomienie i wskazanie konkretnej osoby podejrzanej dokonane było oczywiście ze złym zamiarem i pełną świadomością nieprawdy takiego twierdzenia” (wyrok SA w Warszawie z dnia 4 grudnia 1998 r., I Aca 1004/98, OSA w Warszawie 1999, z. 3, poz. K-28).