Zgoliński Igor, Złożenie przez sprawcę wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

Złożenie przez sprawcę wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

Przepisy art. 142–143a k.k.s. regulują podstawowe aspekty w zakresie dopuszczalności i skutecznego złożenia wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (d.p.o.). Zezwolenie na d.p.o. jest specyficzną instytucją, znaną wyłącznie prawu karnemu skarbowemu. Ma charakter mieszany, materialno-procesowy. Oznacza to, że przebieg postępowania jest w sposób ścisły uzależniony od spełniania przez sprawcę przesłanek o charakterze materialnym, wymienionych w art. 17 § 1 k.k.s., przy jednoczesnym niewystępowaniu materialnoprawnych przesłanek negatywnych, które zostały zawarte w art. 18 k.k.s.

W praktyce instytucja ta jest najczęstszym sposobem zakończenia postępowań karnych skarbowych. Jest bowiem satysfakcjonująca dla obu stron postępowania. Orzeczenie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności pociąga za sobą skutek w postaci stanu rzeczy osądzonej (res iudicata), lecz pomimo formy wyroku nie jest wpisywane do Krajowego Rejestru Karnego, a uiszczona tytułem grzywny kwota nie stanowi przesłanki recydywy skarbowej. Sprawcy pozwala więc na uniknięcie sensu stricte odpowiedzialności karnej skarbowej, a organowi postępowania przygotowawczego na szybkie zakończenie postępowania i przede wszystkim na uzyskanie wszelkich należności publicznoprawnych oraz środków wpłacanych przez sprawcę tytułem kary grzywny, przedmiotów podlegających przepadkowi (lub ich równowartości) i zryczałtowanych kosztów postępowania. Warto podkreślić, że sprawca - w obliczu spełniania przesłanek pozytywnych i jednoczesnego niewystępowania przesłanek negatywnych - zawsze powinien mieć możliwość ubiegania się o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Jeśli postępowanie jest więc prowadzone przez prokuratora lub niefinansowy organ postępowania przygotowawczego, wówczas powinno zostać przekazane (w całości bądź w części dotyczącej d.p.o.) finansowemu organowi postępowania.

Obowiązkiem finansowego organu postępowania przygotowawczego jest pouczenie sprawcy o możliwości złożenia wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Pouczenie to powinno nastąpić przed pierwszym przesłuchaniem, czyli po zapoznaniu się z treścią zarzutów, a przed przystąpieniem do przesłuchania.

Wszelkie pouczenia dokonywane są w formie pisemnej i potwierdzone podpisem sprawcy.