Gil Piotr, Zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości

Co do zasady, wierzytelności powinny być zgłaszane sędziemu-komisarzowi w terminie oznaczonym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Bywa jednak i odmiennie. Przed likwidacją składników masy upadłości, a często także w trakcie likwidowania składników masy upadłości, np. poprzez ich sprzedaż z wolnej ręki, są zgłaszane wierzytelności i na tej podstawie sporządzana lista wierzytelności. Jej sporządzenie i następnie zatwierdzenie jest poprzedzone etapem wstępnym. Zob. A. Machowska, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe. Zagadnienia praktyczne, Warszawa 2016.

Treść zgłoszenia została określona przez przepisy prawa. Wzór zgłoszenia wierzytelności jest udostępniony na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. W zgłoszeniu wierzytelności wierzyciel wskazuje dowody uzasadniające zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości. Obecnie po wejściu w życie noweli do p.u. z dnia 15 maja 2016 r., która weszła w życie 1 stycznia 2016 r., nie jest już wymagane dołączenie do zgłoszenia wierzytelności oryginałów lub notarialnie poświadczonych odpisów dokumentów. Wyeliminowano w ten sposób, zgodnie z oczekiwaniami praktyki, formalną barierę w zakresie wymogów formalnych zgłoszenia wierzytelności. Z uwagi na przepisy intertemporalne nowe uregulowanie nie dotyczy postępowań wszczętych przed dniem 1 stycznia 2016 r. W przypadku zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu, w którym wniosek o ogłoszenie upadłości wpłynął do końca 2015 r., tj. w postępowaniu wszczętym przed wejściem w życie noweli z dnia 15 maja 2015 r., nadal jest stosowany wymóg przedstawienia do zgłoszenia wierzytelności oryginałów lub notarialnie poświadczonych odpisów dokumentów. Treść zgłoszenia: zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości obejmuje prawem przewidziane dane. Brak zamieszczenia owych danych stanowi brak formalny. W efekcie uzasadnia on zwrot zgłoszenia wierzytelności lub powoduje konieczność wezwania o jego uzupełnienie. Przepis art. 240 p.u. określa obligatoryjne elementy zgłoszenia wierzytelności. W zgłoszeniu wierzytelności należy podać:

1) imię i nazwisko albo nazwę wierzyciela i odpowiednio jego miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku - inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;

2) określenie wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi oraz wartość wierzytelności niepieniężnej;

3) dowody stwierdzające istnienie wierzytelności - oznacza to, że należy wskazać dowody, nie jest konieczne ich załączanie, można to jednak uczynić, w szczególności jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo lub podejrzenie, iż wierzytelność może nie wynikać z ksiąg rachunkowych lub innej dokumentacji upadłego. Istotnym ułatwieniem dla wierzycieli jest uznanie, że w przypadku gdy wierzytelność została uznana w spisie wierzytelności sporządzonym w postępowaniu restrukturyzacyjnym, wystarczające jest powołanie się na tę okoliczność.

Natomiast w przypadku, gdy zgłaszana wierzytelność nie może zostać wykazana za pomocą dokumentów, wówczas, stosownie do przepisów art. 258–309 k.p.c., należy wskazać dowody potwierdzające tę wierzytelność oraz jej wartość.

Ponadto w zgłoszeniu należy podać:

4) kategorię, do której wierzytelność ma być zaliczona;

5) zabezpieczenia związane z wierzytelnością;

6) w razie zgłoszenia wierzytelności, w stosunku do której upadły nie jest dłużnikiem osobistym, przedmiot zabezpieczenia, z którego wierzytelność podlega zaspokojeniu;

7) stan sprawy, jeżeli co do wierzytelności toczy się postępowanie sądowe, administracyjne, sądowo-administracyjne lub przed sądem polubownym;

8) natomiast, jeżeli wierzyciel jest wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki będącej upadłym - liczbę posiadanych udziałów albo akcji oraz ich rodzaj.

Tryb: Ustawodawca przewidział dwa odmienne tryby zgłoszenia wierzytelności do masy upadłości. Stosownie do przepisu z art. 239 p.u. zgłoszenia wierzytelności dokonuje się na piśmie. Wniosek składa się w dwóch egzemplarzach. Stosownie do przepisu ust. 2 art. 239 p.u. przewidziano możliwość zgłoszenia wierzytelności za pośrednictwem Rejestru (CRRiU). Z uwagi jednak na brak wdrożenia tej platformy taka możliwość nie jest obecnie dostępna dla wierzycieli. W przyszłości (od dnia 1 lutego 2018 r.) ten tryb zgłoszenia wierzytelności będzie z pewnością stanowił ułatwienie w zakresie stosowania formułowania i zgłaszania wniosku. To zaś będzie stanowiło znaczne ułatwienie dla wierzycieli, sędziego-komisarza i syndyka masy upadłości. Usprawnienie to będzie dotyczyło postępowania w przedmiocie zgłoszenia wierzytelności i następnie sporządzenia listy wierzytelności. Należy się spodziewać, że branża IT zaoferuje na rynku oprogramowanie, które pozwoli wygenerować w przyszłości projekt wniosku dotyczącego zgłoszenie wierzytelności i następnie ułatwi opracowanie projektu listy wierzytelności na podstawie danych przedstawionych przez wierzycieli za pośrednictwem CRRiU. Rozwiązania te będą jednak dostępnie po wdrożeniu Rejestru; należy się spodziewać wdrożenia CRRiU do 1 lutego 2018 r.