Janiszowski-Downarowicz Rafał, Zbieranie informacji na temat używania przez oskarżonego środków odurzających

Zbieranie informacji na temat używania przez oskarżonego środków odurzających

Artykuł 70a u.p.n. obliguje sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokuratora do wydania zarządzenia o zbieraniu informacji na temat używania przez oskarżonego środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że jest on uzależniony lub zażywa szkodliwie substancje psychoaktywne.

Po ustaleniu sprawcy czynu zabronionego opisanego w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, należy określić, czy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że jest on uzależniony lub zażywa szkodliwie substancje psychoaktywne. Uzasadnione podejrzenie, że sprawca przestępstwa jest uzależniony lub zażywa szkodliwie substancje psychoaktywne może pojawić się na każdym etapie postępowania karnego.

Powzięcie takiego podejrzenia obliguje sąd, a postępowaniu przygotowawczym prokuratora, do wydania zarządzenia o zbieraniu informacji na temat używania przez oskarżonego środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych. Oczywistym jest, że ustaleń takich w pierwszej kolejności powinien dokonać organ ścigania, aby skierować do sądu pełnowartościowy materiał dowodowy. Ustawodawca dopuścił jednak możliwość, że to uzasadnione podejrzenie powstanie dopiero w trakcie postępowania przed sądem. Użyty w przepisie zwrot „zarządza” wskazuje, że zaniechanie tej czynności stanowi uchybienie, co zostało również podniesione w orzecznictwie: „sąd I instancji naruszył art. 70a ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii przez zaniechanie dokonania obligatoryjnej czynności dowodowej przewidzianej w tym przepisie, niezbędnej do określenia stopnia winy sprawcy zarzuconych przestępstw narkotykowych. Przepis ten nakłada na organ procesowy obowiązek przeprowadzenia takiego dowodu, bo warunkuje on ustalenie winy sprawcy” (wyrok SA w Krakowie z dnia 26 czerwca 2013 r., II Aka 57/13, KZS 2013, z. 9, poz. 88). Należy zaznaczyć, że powzięcie podejrzenia, o którym mowa wyżej, może być równoznaczne z uznaniem, iż zachodzą uzasadnione wątpliwości co do poczytalności sprawcy i powinno skutkować wyznaczeniem oskarżonemu obrońcy na podstawie art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k.

Do zbierania przedmiotowych informacji zostaje zobligowany specjalista, którego sąd lub prokurator wyznacza z listy prowadzonej przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii. W zarządzeniu należy wskazać konkretnego specjalistę z imienia i nazwiska, a także zakreślić mu termin do wykonania czynności, wskazać miejsce jej wykonania (np. miejsce zamieszkania, miejsce pracy, nauki) oraz sposób przekazania informacji.