Izydorczyk Jacek, Zbieg ścigania w Polsce i państwie członkowskim UE

Zbieg ścigania w Polsce i państwie członkowskim UE

Kwestię ewentualnego tzw. równoległego wszczęcia postępowań karnych co do tego samego czynu tej samej osoby w Polsce oraz w państwie UE reguluje przepis art. 592c k.p.k., który stanowi implementację przepisów art. 10, 11 i 14 ust. 2 decyzji ramowej 2009/948/WSiSW (zob. S. Steinborn, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Lex 2013).

Zobacz Wniosek o udzielenie informacji do organu państwa UE.

Zgodnie z ww. przepisem art. 592c § 1 k.p.k., jeżeli co do tego samego czynu tej samej osoby wszczęto postępowanie karne w Polsce i w innym państwie UE, organ polski (sąd albo prokurator) przeprowadza konsultacje z właściwym organem państwa UE (sądem albo innym organem) - jeżeli wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości - występuje z wnioskiem o przejęcie albo przekazanie ścigania karnego (przepisy art. 590–592 k.p.k. stosuje się odpowiednio - zob. art. 592c § 1 in fine k.p.k.). Wskazane konsultacje są obowiązkowe, zaś organem zobowiązanym do nich jest prokurator prowadzący lub nadzorujący postępowanie karne albo prowadzący stadium jurysdykcyjne karne sąd. W literaturze wskazuje się, że konsultacje w trybie art. 592c k.p.k. mogą mieć również charakter wielostronny, jeżeli zostanie ustalone, że w więcej niż jednym państwie UE prowadzone są postępowania karne co do tego samego czynu tej samej osoby, co postępowanie karne w Polsce (zob. S. Steinborn, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Lex 2013). Jednakże w praktyce jest to bardzo mało prawdopodobne (choć teoretycznie może się to zdarzyć np. w przypadku podejrzanego o popełnienie jednego z tzw. przestępstw konwencyjnych). Należy pamiętać o tym - co zrozumiałe - że konsultacje nie wstrzymują czynności postępowania karnego (zob. art. 592f k.p.k.).

Przepis art. 592c k.p.k. nie przewiduje sformalizowanego trybu konsultacji. Z samej swej istoty są one nieformalne i powinny polegać na wymianie informacji, uwag, stanowisk między uczestniczącymi w nich organami. Celem konsultacji jest bowiem szybkie wypracowanie wspólnego stanowiska co do tego, w którym państwie powinno być prowadzone postępowanie karne.

Jeżeli chodzi o język konsultacji to zgodnie z niemal jednakowo brzmiącymi przepisami § 309 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2016 - Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. z 2017 r. poz. 1206; podobnie było zresztą na tle poprzedniego regulaminu prokuratorskiego) oraz § 74(5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych, konsultacje te przeprowadza się w języku uzgodnionym między prokuratorem (albo sądem) a właściwym sądem lub innym organem państwa UE. Zob. S. Steinborn, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Lex 2013. Ponadto należy pamiętać o tym, że na podstawie § 309 ust. 1 regulaminu prokuratorskiego w przypadku prowadzenia konsultacji przez kilka jednostek prokuratury w związku z tym samym wystąpieniem właściwego sądu lub innego organu państwa UE lub zbiegiem wystąpień odnośnie postępowania karnego co do tego samego czynu tej samej osoby, nadzór nad przebiegiem konsultacji sprawuje Prokurator Generalny.

Konsultacje polegają m.in. na wymianie informacji odnośnie równocześnie prowadzonych postępowań karnych. Zgodnie więc z przepisem art. 592c § 2 k.p.k. w trakcie konsultacji sąd albo prokurator przekazuje sądowi albo innemu organowi państwa członkowskiego Unii Europejskiej informacje o zastosowanych w postępowaniu środkach zapobiegawczych, a także inne informacje na wniosek właściwego organu (np. odnośnie zgromadzonych dowodów w sprawie, itp.). Z uwagi na równorzędność podmiotów także stronie polskiej mogą być przekazywane określone informacje dotyczące zagranicznego postępowania karnego. Zob. S. Steinborn, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Lex 2013.