Przybysz Piotr, Zbieg dwóch egzekucji administracyjnych

Zbieg dwóch egzekucji administracyjnych

Zbieg egzekucji administracyjnych oznacza, że dwa organy egzekucyjne prowadzące egzekucję administracyjną wobec tego samego zobowiązanego zajęły tę samą rzecz lub prawo majątkowe (art. 62 u.p.e.a. w zw. z art. 63 § 1 u.p.e.a.). W konsekwencji organy te konkurują ze sobą o to, kto zrealizuje zajęcie egzekucyjne.

Możliwy jest również zbieg egzekucji i zabezpieczenia (zob. art. 69a § 1a u.p.e.a.).

Zbieg egzekucji administracyjnych nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych (art. 62a u.p.e.a. w zw. z art. 63 § 1 u.p.e.a.). Jeżeli zajęte kwoty nie wystarczają na pokrycie egzekwowanych należności pieniężnych, to dłużnik zajętej wierzytelności postępuje w sposób określony w art. 69a § 1 u.p.e.a., to jest przekazuje środki pieniężne:

a) organowi egzekucyjnemu, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - organowi, który dokonał zajęcia na poczet należności pieniężnych w wyższej kwocie, albo

b) administracyjnemu organowi egzekucyjnemu - w przypadku zbiegu egzekucji, o którym mowa w art. 62 § 2, albo

c) sądowemu organowi egzekucyjnemu - w przypadku zbiegu egzekucji, o którym mowa w art. 62 § 3 i 4.

Równocześnie dłużnik zajętej wierzytelności pod rygorem odpowiedzialności za szkodę, niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zajęcia zostały dokonane.

Jeżeli doszło do zbiegu egzekucji i zajęte kwoty nie wystarczają na pokrycie egzekwowanych należności pieniężnych, to zobowiązany w przypadku zbiegu egzekucji do ruchomości albo prawa majątkowego, którego warunkiem wykonywania jest posiadanie dokumentu, pod rygorem odpowiedzialności za szkodę, niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zajęcia zostały dokonane (art. 69a § 2 u.p.e.a.).

Organ egzekucyjny na podstawie informacji przekazanych przez dłużnika zajętej wierzytelności ustala, mając na uwadze reguły określone w art. 62 § 1 i 2 u.p.e.a. oraz art. 62e § 1 u.p.e.a., który organ będzie prowadzić łącznie egzekucję i w zależności do tych ustaleń podejmuje stosowne działania.

Ewentualny spór o właściwość między organami egzekucyjnymi rozstrzyga, na wniosek organu egzekucyjnego pozostającego w sporze, dyrektor izby administracji skarbowej właściwy ze względu na siedzibę organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - dyrektor izby administracji skarbowej właściwy ze względu na siedzibę organu egzekucyjnego, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie (art. 63 § 2 u.p.e.a.).

W szczególny sposób unormowano zbieg egzekucji do wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku. Zajęcie nadpłaty i zwrotu podatku obejmuje wszelkie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku istniejące w chwili zajęcia oraz powstałe po zajęciu. W odniesieniu do wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku powstałych po zajęciu (wierzytelności przyszłych) do zbiegu dochodzi zatem z chwilą zaistnienia podstaw do zwrotu nadpłaty lub zwrotu podatku, a nie z chwilą zajęcia wierzytelności z tego tytułu.

W przypadku kolejnego zbiegu egzekucji do wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku nie stosuje się art. 62e u.p.e.a. dotyczącego kolejnego zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej do tej samej rzeczy lub prawa. Ponadto nie stosuje się przepisów art. 62-63a i art. 69a § 1 u.p.e.a. w przypadku, gdy zajęta przez więcej niż jeden organ egzekucyjny wierzytelność z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku nie przewyższa kwoty 100 zł. Dłużnik zajętej wierzytelności przekazuje środki pieniężne na pokrycie egzekwowanej należności pieniężnej, odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie, kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych organowi egzekucyjnemu, który jako pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - organowi egzekucyjnemu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie. Pozostałe po przekazaniu środki pieniężne dłużnik zajętej wierzytelności przekazuje organowi egzekucyjnemu, który jako kolejny dokonał zajęcia nadpłaty i zwrotu podatku, a w razie niemożności ustalenia kolejności - organowi, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie, aż do całkowitego rozliczenia wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku. (zob. art. 89a u.p.e.a.).

Zbieg egzekucji administracyjnych polega na tym, że różne organy prowadzące egzekucję administracyjną przeciwko temu samemu zobowiązanemu, zastosowały środek egzekucyjny wobec tej samej rzeczy albo prawa majątkowego (art. 62 u.p.e.a. w zw. z art. 63 § 1 u.p.e.a.).

Zbieg egzekucji administracyjnej i egzekucji sądowej został unormowany odrębnie w art. 62 u.p.e.a.

Nie dochodzi do zbiegu egzekucji administracyjnych, jeżeli zastosowano środki egzekucyjne wobec tej samej rzeczy lub prawa majątkowego, ale nie są to egzekucje prowadzone przeciwko temu samemu zobowiązanemu. Sam zamiar zastosowania środka egzekucyjnego wobec rzeczy lub prawa majątkowego, wobec którego inny organ egzekucyjny wcześniej zastosował środek egzekucyjny, nie powoduje zbiegu egzekucji. Jeżeli jednak zostało ustanowione zabezpieczenie, to dochodzi do zbiegu egzekucji i zabezpieczenia (zob. art. 69a § 1a u.p.e.a.).

Zbieg egzekucji do wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku został unormowany w szczególny sposób w art. 89a u.p.e.a. Zajęcie nadpłaty i zwrotu podatku obejmuje wszelkie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku, zarówno istniejące w chwili zajęcia, jak i powstałe po zajęciu (wierzytelności przyszłe). W odniesieniu do wierzytelności przyszłych do zbiegu dochodzi zatem z chwilą zaistnienia podstaw do zwrotu nadpłaty lub zwrotu podatku, a nie z chwilą zajęcia wierzytelności z tego tytułu.