Wiśniewski Jarosław T., Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w razie śmierci dłużnika

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w razie śmierci dłużnika

Obligatoryjna przyczyna zawieszenia postępowania z urzędu.

Informację o śmierci dłużnika organ egzekucyjny weryfikuje, zwracając się do właściwego urzędu stanu cywilnego o przesłanie odpisu skróconego aktu zgonu, chyba że dysponuje już stosownym odpisem aktu stanu cywilnego. Odpis skrócony aktu zgonu stanowi bowiem wyłączny dowód śmierci danej osoby (art. 4 ustawy z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego).

Na postanowienie komornika sądowego przysługuje skarga do sądu rejonowego (art. 767 k.p.c.). Patrz również Wniesienie skargi na czynności komornika

Na postanowienie sądu działającego jako organ egzekucyjny, jak i na postanowienie wydane w następstwie rozpoznania skargi na czynność komornika, przysługuje zażalenie (art. 828 k.p.c.). Zażalenie rozpoznaje sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów (art. 767⁴ § 1¹ k.p.c.).

Zgodnie z art. 174 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., zawieszenie postępowania egzekucyjnego ma skutek od chwili śmierci dłużnika (podobnie H. Pietrzkowski, Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego pod red. T. Erecińskiego, Postępowanie egzekucyjne, Warszawa 2012, s. 226; H. Ciepła, Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego pod redakcją H. Doleckiego i T. Wiśniewskiego, Tom IV, Warszawa 2011, s. 265; J. Jagieła, Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego pod red. K. Piaseckiego, Tom II, Warszawa 2002, s. 1144). Zawieszając postępowanie, organ egzekucyjny powinien więc z urzędu uchylić czynności podjęte po dacie śmierci dłużnika.

Jeżeli organ egzekucyjny dowiaduje się o śmierci dłużnika, a jednocześnie zgłosili się lub zostali wskazani następcy prawni dłużnika albo ustanowiono kuratora spadku, to powinien wydać postanowienie o zawieszeniu postępowania i jednocześnie o jego podjęciu. Zawieszenie postępowania z mocą wsteczną chroni bowiem stronę przed niekorzystnymi skutkami czynności procesowych lub konsekwencjami upływu terminów w okresie, w którym istniała przyczyna zawieszenia.

Skutki zawieszenia postępowania:

– wstrzymanie biegu terminów sądowych i ustawowych (art. 179 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.),

– organ egzekucyjny podejmuje jedynie czynności mające na celu podjęcie postępowania (art. 179 § 3 zd. pierwsze w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.),

– czynności stron niezwiązane z podjęciem postępowania nie wywołują skutków, aż do chwili podjęcia postępowania (art. 179 § 3 zd. drugie w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Czynności egzekucyjne dokonane przed śmiercią dłużnika pozostają natomiast w mocy (np. dokonane zajęcia ruchomości, nieruchomości bądź wierzytelności z rachunku bankowego), albowiem dopiero umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje ich uchylenie (art. 826 k.p.c.).