Musiał Krzysztof J., Zawieszenie działalności gospodarczej

Zawieszenie działalności gospodarczej

Zawieszenie działalności gospodarczej to czasowe zaprzestanie jej wykonywania. Podczas zawieszenia można uniknąć wielu kosztów i obowiązków, w związku z czym przedsiębiorcy aktywnie korzystają z tej możliwości. Jednocześnie jednak prawidłowe korzystanie z instytucji zawieszenia wymaga znajomości zasad prawnych.

Na mocy art. 3-4 ustawy z 6.03.2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2023 r. poz. 221 ze zm.) - dalej p.p. - działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Przedsiębiorcą jest zaś osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Wykonywanie działalności gospodarczej jest z oczywistych względów podstawowym warunkiem zawieszenia takiej działalności.

Warunkiem umożliwiającym zawieszenie działalności gospodarczej jest niezatrudnianie pracowników. Nie stanowi natomiast przeszkody do zawieszenia działalności gospodarczej korzystanie z pracy innych osób na podstawie umów cywilnoprawnych.

Od 30.04.2018 r. zawiesić działalność gospodarczą może również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie:

1) macierzyńskim;

2) na warunkach urlopu macierzyńskiego;

3) wychowawczym;

4) rodzicielskim (pod warunkiem, że nie łączą korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu).

Zmiana ta likwiduje poważny problem w małych firmach. Zdarzało się bowiem tak, że jedyne osoby zatrudnione w firmie przebywały na urlopach związanych z rodzicielstwem, przez co przedsiębiorca tak naprawdę nie miał pracownika (nie mógł korzystać z jego pracy), a jednocześnie nie mógł zawiesić działalności gospodarczej.

Przykład 1.

Zła koniunktura na rynku i wzrost konkurencji spowodowały spadek zamówień w 2017 r. Przedsiębiorca pozwalniał pracowników, ale jedna z pracownic była na urlopie wychowawczym, wobec czego była chroniona przed zwolnieniem (byłoby inaczej, gdyby pracodawca zatrudniał co najmniej 20 pracowników, mógłby bowiem rozwiązać stosunek pracy na podstawie ustawy z 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, Dz.U. z 2018 r. poz. 1969 ze zm.). Jednocześnie jednak pracownica pozostawała pracownicą, wobec czego nie było możliwości zawieszenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca musiał zatem wciąż opłacać składki ZUS. Mógł jedynie zlikwidować działalność gospodarczą, ale wtedy musiałby zapłacić VAT od remanentu końcowego.

Zawieszenie działalności gospodarczej podczas urlopu wychowawczego może się jednak okazać pułapką prawną. Jeżeli bowiem pracownik korzystający z ww. urlopów w okresie zawieszenia działalności:

1) zakończy urlop lub

2) złoży wniosek o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, to pracownik ten ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami prawa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, że pracownik, wiedząc o zawieszeniu działalności gospodarczej, może np. złożyć wniosek o rezygnacji z urlopu wychowawczego - na mocy art. 186³ ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.), a pracodawca musi przywrócić pracownika do pracy najpóźniej po 30 dniach. Nie oznacza to „odwieszenia” działalności, ale pracodawca będzie obowiązany do wypłaty wynagrodzenia przestojowego do końca okresu zawieszenia.