Bielak Edyta, Zawarcie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu umowy o pracę

Zawarcie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu umowy o pracę

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy (zwany też klauzulą konkurencyjną) nie został zdefiniowany w k.p. W świetle wyroku SN z dnia 3 grudnia 2008 r., I PK 97/08, M.P.Pr. 2009, nr 6, s. 315-321:

1. Zakaz konkurencji jest ustanawiany w interesie pracodawcy, który określa, jakie informacje uznaje za ważne dla siebie ze swojego subiektywnego punktu widzenia.

2. Pracodawca nie może pozostawiać pracownika w niepewności co do tego, jaki jest zakres związania go zakazem prowadzenia działalności konkurencyjnej.

Przez zakaz konkurencji rozumie się zakaz podejmowania przez pracownika działalności konkurencyjnej wobec działalności pracodawcy. Działalnością konkurencyjną jest podejmowanie przez byłego pracownika w ramach stosunku pracy, umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia, umowy o dzieło) lub w ramach działalności gospodarczej działań, które choćby częściowo pokrywają się z działalnością pracodawcy. Nie oznacza to, że pracownik nie może w ogóle pracować zarobkowo, a tylko tyle, że zarobkując nie może naruszać warunków umowy o zakazie konkurencji. Jeśli np. osoba zatrudniona była na stanowisku wykładowcy prawa pracy i objęta została zakazem konkurencji odnoszącym się do pracy w tym charakterze, może podjąć pracę np. w  urzędzie.

Pracodawca może zawrzeć umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy tylko z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić go na szkodę. Kodeks pracy nie definiuje pojęcia szczególnie ważnych informacji. Należy więc przyjąć, że są nimi takie informacje, których ujawnienie może narazić pracodawcę zarówno na szkodę majątkową, jak i niemajątkową. Informacjami takimi może być np.: tajemnice przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 11 u.z.n.k. przez tajemnicę przedsiębiorstwa należy rozumieć nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje mające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Poufność informacji oznacza, że krąg podmiotów, które mają dostęp do informacji, jest ograniczony i kontrolowany przez przedsiębiorcę. Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 4 listopada 2010 r., II PK 108/10, OSNP 2012, nr 3–4, poz. 31, zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie oznacza w ogólności zakazu wykonywania tego samego rodzaju aktywności zawodowej, jak u byłego pracodawcy, związanej z wyuczonym zawodem, a jedynie zakaz wykorzystywania jej w procesie wytworzenia takich dóbr i usług, które stanowią przedmiot działalności tego pracodawcy lub dóbr i usług podobnych (substytucyjnych).

Pracodawca składa ofertę zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Oferta nie jest zawarciem umowy, jest propozycją zawarcia umowy. Jej celem jest przedstawienie warunków umowy o zakazie konkurencji. Oferta powinna wyrażać stanowczą wolę zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Oznacza to, że wyrażona w niej propozycja zawarcia umowy powinna być tak sformułowana, że do zawarcia umowy potrzebne jest wyłącznie oświadczenie o przyjęciu oferty wprost.

Oferta musi zawierać co najmniej określenie przedmiotowo istotnych elementów umowy, czyli: określenie pojęcia „działalności konkurencyjnej”, czasu na jaki zostaje zawarta i obszaru, na którym obowiązuje. Brak wskazania wysokości odszkodowania będzie miało taki skutek, że obowiązywać będzie odszkodowanie kodeksowe.