Wiśniewski Paweł, Zawarcie ugody sądowej w toku sprawy

Zawarcie ugody sądowej w toku sprawy

Ugoda sądowa jest ugodą w rozumieniu art. 917 k.c.

Ugoda stanowi tytuł egzekucyjny (art. 777 § 1 pkt 3 k.p.c.), a po nadaniu jej klauzuli wykonalności jest tytułem wykonawczym, mogącym stanowić podstawę egzekucji (art. 776 k.p.c.). Patrz również Złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko dłużnikowi (orzeczeniu sądowemu, ugodzie sądowej oraz ugodzie zawartej przed mediatorem).

Dysponując tytułem wykonawczym, wierzyciel będzie mógł żądać wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, który nie wykonuje zobowiązania wynikającego z ugody.

Patrz również Wszczęcie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela.

Ugoda powinna być sformułowana w sposób precyzyjny, z uwzględnieniem wymagania, aby jej treść dokładnie określała rozmiar świadczeń oraz sposób i termin ich wykonania, tak aby nie budziła wątpliwości co do jej wykonania w drodze egzekucji.

Dokładnie określone powinny zostać również roszczenia, jakie objęte są ugodą, co pozwoli na ustalenie, jakie zobowiązania wygasły wskutek zawarcia ugody, a także, czy ugoda dotyczy wszystkich roszczeń objętych powództwem. W razie bowiem zawarcia ugody tylko co do niektórych roszczeń, postępowanie podlega umorzeniu jedynie w części objętej ugodą.

Jeżeli po jednej ze stron występuje współuczestnictwo jednolite, do zawarcia ugody potrzebna jest zgoda wszystkich współuczestników (art. 73 § 2 k.p.c.).

Ugoda korzysta z tzw. powagi rzeczy ugodzonej (res transacta). W razie wniesienia powództwa w sprawie zakończonej ugodą, powództwo powinno podlegać oddaleniu.

Niedopuszczalne jest uzupełnienie, sprostowanie bądź dokonanie wykładni ugody przez sąd. Ewentualny wniosek strony podlega odrzuceniu jako niedopuszczalny (H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Wydanie 4, Warszawa 2009, s. 270).

Należy jednak pamiętać, że dłużnik powinien zawsze wykonywać zobowiązanie zgodnie z jego treścią, a wierzyciel powinien w taki sam sposób współdziałać przy wykonaniu zobowiązania (art. 354 k.c.). W razie sprzeczności między rzeczywistą treścią ugody a treścią uwidocznioną w protokole, dla stron wiążąca jest zatem rzeczywista treść ugody. W wypadku sporu między stronami co do rzeczywistej treści ugody sądowej, za dopuszczalne uznać należy wytoczenie na podstawie art. 189 k.p.c. powództwa o ustalenie treści ugody.

Dopuszczalne jest uchylenie się od złożonego oświadczenia woli o zawarciu ugody przez złożenie zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania, ale skuteczność zażalenia uzależniona jest od wykazania wady oświadczenia woli (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1968 r., II CZ 129/67, OSNCP 1968, nr 8–9, poz. 158).

Po prawomocnym zakończeniu procesu, uchylenie się od skutków materialnoprawnych ugody sądowej może nastąpić na drodze powództwa o ustalenie nieważności ugody (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2002 r., V CKN 953/00, LEX nr 57200).

Ugoda sądowa może być uznana za bezskuteczną wobec wierzyciela jednej ze stron na skutek złożonej przez niego skargi pauliańskiej (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1999 r., III CKN 388/98, OSNC 2000, nr 4, poz. 75).