Skibińska Małgorzata, Zawarcie przedwstępnej umowy o pracę

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 1 stycznia 2019 r.
Autorzy:

Zawarcie przedwstępnej umowy o pracę

Zawarcie przedwstępnej umowy o pracę

Zawarcie przedwstępnej umowy o pracę

Przedwstępna umowa o pracę nie jest umową regulowaną przepisami prawa pracy. Jest to umowa cywilno-prawna (art. 300 k.p. w zw. z art. 389 k.c.).

Przedwstępna umowa o pracę jest zawierana pomiędzy przyszłymi stronami stosunku pracy w takiej sytuacji, gdy z reguły zawarcie ostatecznej umowy o pracę na danym etapie nie jest możliwe (np. pracownik dopiero zamierza rozwiązać umowę o pracę z dotychczasowym pracodawcą, a jednocześnie chce mieć pewność, iż w przypadku rozwiązania tej umowy przyszły pracodawca zawrze z nim umowę o pracę na warunkach uzgodnionych w umowie przedwstępnej lub wypłaci stosowne odszkodowanie).

Roszczenia z umowy przyrzeczonej przedawniają się z upływem roku, a wymagalne stają się od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała zostać zawarta. Przepisy k.p. dotyczące przedawnienia roszczeń nie mają tutaj zastosowania, gdyż dotyczą one wyłącznie roszczeń wynikających ze stosunku pracy już istniejącego pomiędzy stronami, a nie ewentualnego (przyszłego) stosunku pracy (art. 300 k.p. w zw. z art. 390 § 1 i 2 k.c.).

Orzecznictwo sądowe:

1. Postanowienia umowy przedwstępnej nie mogą być traktowane jako odrębna klauzula w umowie o pracę zawartej w jej wykonaniu, chyba że zostaną przeniesione do treści tej umowy (wyrok SN z dnia 9 lutego 2000 r., I PKN 538/99);

2. Spór sądowy o nawiązanie stosunku pracy jest sporem z zakresu prawa pracy, a więc dochodzonym przed Sądem Pracy (postanowienie SN z dnia 2 października 1975 r., I PRN 21/75);

3. W przypadku dochodzenia odszkodowania za brak zawarcia umowy zawartej na czas nieokreślony (przy czym dochodzenie odszkodowania nie jest uzależnione od żądania zawarcia umowy przyrzeczonej), odszkodowanie winno obejmować kwotę do 3-miesięcznego wynagrodzenia na stanowisku objętym umową przyrzeczoną (uchwała SN z dnia 22 kwietnia 1977 r., I PZP 5/77);

4. Uchylenie się przez zakład pracy od zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę daje podstawę do odpowiedniego stosowania art. 390 § 1 k.c. w zw. z art. XII § 3 przep. wprow. k.c. w zakresie przewidzianego tymi przepisami żądania naprawienia szkody (uchwała SN z dnia 21 czerwca 1972 r., III PZP OSN CP);

5. Możliwość zawarcia umowy przedwstępnej jest dopuszczalna przez prawo i wynika z art. 300 k.p., gdzie następuje powiązanie z przepisami k.c. Taki pogląd reprezentowany jest przez doktrynę prawa pracy, jak również przez orzecznictwo sądowe - postanowieniem SN z dnia 13 maja 1977 r., I PZ 23/77, PiZS z 1980 r., nr 2, s. 77, wskazał, że umowy przedwstępne, czyli zobowiązujące, nie są sprzeczne z normami i zasadami prawa pracy (art. 389 k.c. w zw. z art. 300 k.p.), a więc są dopuszczalne również w obrocie z zakresu prawa pracy;

6. Umowa przedwstępna powinna wyrażać zobowiązanie obu stron (pracownika i pracodawcy) do zawarcia oznaczonej umowy o pracę. Powinna także określać istotne postanowienia tej umowy, co najmniej rodzaj pracy wykonywanej za wynagrodzeniem oraz termin, w ciągu którego ma być zawarta. Umowa przedwstępna niespełniająca tych wymagań jest nieważna (wyrok sądu apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 stycznia 2000 r., I Aca 914/99 oraz wyrok SN z dnia 30 sierpnia 1972 r., III CRN 156/72);

7. Określenie terminu, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, powinno nastąpić bądź to przez wyraźne podanie daty kalendarzowej, do której ma być zawarta umowa przyrzeczona, bądź też przez takie oznaczenie kresu terminu, który dałby się z góry ustalić bez żadnych trudności, np.: „na wiosnę” (wyrok SN z dnia 14 grudnia 1972 r., III CRN 331/72, wyrok SN z dnia 6 lipca 1963 r., III CR 161/63);

8. Jeżeli umowa przedwstępna spełnia warunki konieczne dla ważności umowy przyrzeczonej, upływ określonego w niej terminu nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania do zawarcia umowy przyrzeczonej (wyrok SN z dnia 27 stycznia 2000 r., II CKN 707/98);

9. Termin wystąpienia zdarzenia wyznaczającego zawarcie przyrzeczonej umowy o pracę musi być konkretny i znany stronom przynajmniej w przybliżeniu (art. 389 k.c. w zw. z art. 300 k.p.) - (wyrok SN z dnia 14 grudnia 2004 r., II PK 108/04);

10. Jeżeli nie doszło do zawarcia umowy przedwstępnej, bo rokowania nie czynią zadość wymaganiom art. 389 k.c. i nie ustalają istotnych postanowień, o których mowa w art. 29 § 1 i 2 k.p., a w szczególności nie określają rodzaju pracy, terminu jej rozpoczęcia i wynagrodzenia odpowiadającego rodzajowi pracy, to żadna ze stron nie jest uprawniona do dochodzenia zawarcia umowy o pracę na podstawie art. 390 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. ( uchwała SN z dnia 22 kwietnia 1977 r., I PZP 5/77).

Zawarcie przedwstępnej umowy o pracę przyszły pracownik przyszły pracownik otrzymanie umowy do podpisu podpisanie umowy przedwstępnej pracodawca pracodawca otrzymanie podpisanej umowy zawarcie umowy przedwstępnej archiwizacja umowy oczekiwanie na zawarcie umowy o pracę propozycja zawarcia umowy przedwstępnej analiza zasadności zawarcia umowy przedwstępnej sporządzenie umowy przedwstępnej

Krok: analiza zasadności zawarcia umowy przedwstępnej

Pracodawca analizuje sytuację prawną dotyczącą możliwości, a także potrzeb zawarcia z przyszłym pracownikiem umowy przedwstępnej.

Krok: sporządzenie umowy przedwstępnej

W umowie przedwstępnej strony umowy powinny zawrzeć istotne postanowienia, które będą następnie zawarte w umowie o pracę. Ponadto umowa przedwstępna ze względu na swój charakter winna wskazywać wyraźną wolę obu stron w zawarciu umowy ostatecznej (umowy o pracę). Z tego też względu dla bezpieczeństwa stron przyszłego stosunku pracy powinna być ona zawarta na piśmie i zawierać istotne elementy przyszłej umowy, jak:

– rodzaj umowy o pracę,

– rodzaj pracy,

– wynagrodzenie,

– wymiar czasu pracy,

– termin zawarcia umowy,

tak by z kolei uniknąć ewentualnych różnic interpretacyjnych (zamiarów stron) w przyszłości.

Ważne!

W przypadku odmowy zawarcia umowy ostatecznej przez pracodawcę, niedoszły pracownik może wystąpić do Sądu Pracy z powództwem (art. 390 k.c.) :

a) o zawarcie umowy przyrzeczonej - z roszczeniem o zawarcie umowy przyrzeczonej może wystąpić, gdy wprawdzie zaproponowano mu zawarcie umowy o pracę, jednakże na warunkach w sposób istotny odbiegający od umowy przyrzeczonej,

b) o odszkodowanie.

Jeżeli od zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się osoba, która zobowiązała się nawiązać stosunek pracy w charakterze pracownika, niedoszły pracodawca może żądać wyłącznie odszkodowania w wysokości odpowiadającej ewentualnym stratom. Jest to zgodne zasadą dobrowolności nawiązania stosunku pracy - dobrowolności świadczenia pracy (art. 11 k.p., art. 300 k.p., art. 390 k.c.).

Ważne!

Roszczenia z umowy przyrzeczonej przedawniają się z upływem roku, a wymagalne stają się od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała zostać zawarta. Przepisy k.p. dotyczące przedawnienia roszczeń nie mają tutaj zastosowania, gdyż dotyczą one wyłącznie roszczeń wynikających ze stosunku pracy już istniejącego pomiędzy stronami, a nie ewentualnego (przyszłego) stosunku pracy (art. 300 k.p. w zw. z art. 390 § 12 k.c.).