Kędziora Robert, Zawarcie i zatwierdzenie ugody administracyjnej

Zawarcie i zatwierdzenie ugody administracyjnej

Ugoda administracyjna stanowi alternatywną wobec decyzji formę załatwienia sprawy indywidualnej z zakresu administracji publicznej. Zakres zastosowania tej formy jest jednak znacznie ograniczony, bowiem istotą postępowania administracyjnego nie jest rozstrzyganie sporów pomiędzy jednostkami (stronami). Tymczasem właśnie sporny charakter sprawy administracyjnej stanowi warunek konieczny zastosowania ugody (por. art. 13 § 1 k.p.a.). Tylko nieliczne rodzaje spraw administracyjnych wykazywać będą przymiot sporności. W piśmiennictwie wskazuje się przykładowo na możliwość zawarcia ugody w niektórych sprawach z zakresu prawa energetycznego (np. w sprawach odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci) czy prawa budowlanego (np. w sprawach wejścia na cudzą nieruchomość w celu wykonania robót budowlanych) - szerzej zob. S. Gronowski, Wzrasta znaczenie umów, Rzeczpospolita z dnia 3 września 1998 r.; B. Gierczak, Ugoda administracyjna, Casus 2004, nr 32, s. 29–30.

Zastosowanie w postępowaniu administracyjnym ugody stron jako formy działania nie zmienia faktu, że rodzić ma ona skutki w sferze prawa publicznego. W przeciwieństwie do prawa prywatnego w tym przypadku samo zawarcie ugody administracyjnej nie rodzi jeszcze skutków materialnoprawnych. Do ich zaistnienia niezbędna jest dodatkowo pozytywna weryfikacja ugody dokonywana przez organ administracji. Dopiero postanowienie zatwierdzające ugodę sankcjonuje jej moc prawną.

Ugoda administracyjna zawarta może być tylko w takiej sprawie administracyjnej, w której uczestniczą strony o spornych interesach (art. 13 § 1 pkt 1 k.p.a.). Ze spornym charakterem sprawy administracyjnej mamy do czynienia w sytuacji, gdy w postępowaniu administracyjnym występują co najmniej dwie strony reprezentujące przeciwstawne interesy oparte na normach prawa administracyjnego materialnego (B. Gierczak, Ugoda administracyjna, Casus 2004, nr 32, s. 29). Nie chodzi przy tym o sytuację kontestowania przez jedną ze stron możliwości przyznania uprawnienia drugiej stronie (np. sprzeciw sąsiada wobec udzielenia wnioskodawcy warunków zabudowy). Chodzi raczej o to, by przedmiotem sprawy było rozstrzygnięcie o wzajemnych prawach i obowiązkach stron (np. prowadzone przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki postępowanie w sprawie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie danego podmiotu do sieci energetycznej). Jednocześnie - zgodnie z art. 114 k.p.a. - tej formie zakończenia postępowania administracyjnego nie może sprzeciwiać się przepis szczególny (zob. np. art. 118 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami Ugoda może być zawarta w toku postępowania zarówno przed pierwszą, jak i drugą instancją (art. 115 k.p.a.).

Ewentualna ugoda w sprawie, w której wymagane jest współdziałanie z innym organem w trybie art. 106 k.p.a., powinna zostać zawarta po zapoznaniu się ze stanowiskiem organu współdziałającego, a tam gdzie to wymagane (np. przy uzgodnieniach) - uwzględniać to stanowisko. Organ prowadzący postępowanie powinien uzyskać wymagane prawem stanowisko innego organu na określonym przepisami prawa materialnego etapie postępowania.