Kremens Karolina, Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym
Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym
Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym
Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym
Zatrzymanie rzeczy zgodnie z art. 217 § 1 k.p.k. dokonywane jest poprzez dobrowolne wydanie rzeczy albo jej przymusowe odebranie. Zatrzymaniu podlegają:
1) rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie,
2) rzeczy podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia:
a) kar majątkowych,
b) środków karnych o charakterze majątkowym,
c) przepadku,
d) środków kompensacyjnych
e) roszczeń o naprawienie szkody
f) roszczeń o naprawienie szkody.
Ustawa nie wskazuje jaka przesłanka powinna zaistnieć, uzasadniająca zwrócenie się z żądaniem o wydaniu rzeczy do danej osoby. O ile w przypadku przeszukania (art. 219 § 1 k.p.k.) przesłanką dla jego dokonania są uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że osoba podejrzana lub rzeczy znajdują się w danym miejscu, o tyle brak jest podobnego unormowania w treści art. 217 § 1 k.p.k. Brak zawarcia takiej przesłanki w stosunku do zatrzymania należy ocenić negatywnie.
Kodeks postępowania karnego dopuszcza dokonanie zatrzymania rzeczy:
* w postępowaniu sądowym na podstawie wydanego uprzednio postanowienia sądu,
* w postępowaniu sądowym w wypadkach niecierpiących zwłoki bez postanowienia sądu,
* w postępowaniu przygotowawczym na podstawie wydanego uprzednio postanowienia prokuratora,
* w postępowaniu przygotowawczym w wypadkach niecierpiących zwłoki bez postanowienia prokuratora,
Procedury prawne pokazane w formie interaktywnych schematów, dzięki którym sprawdzisz, jak krok po kroku przebiega postępowanie w danej sprawie.
Dowiedz się więcej o LEX Navigator.
Zamów bezpłatną prezentację zdalną , podczas której przedstawimy Ci to narzędzie.
Krok: konieczność dokonania zatrzymania rzeczy
Konieczność dokonania zatrzymania rzeczy na etapie postępowania sądowego ma miejsce zdecydowanie rzadziej niż w przypadku postępowania przygotowawczego, natomiast nie oznacza, że działanie takie jest wykluczone.
Jeszcze rzadszą wydaje się być sytuacja, gdy w toku postępowania sądowego konieczność dokonania zatrzymania rzeczy pojawi się w wypadkach niecierpiących zwłoki, tzn. będzie musiała zostać dokonania bez wydania uprzedniego postanowienia o żądaniu wydania rzeczy przez sąd. Mogą to być jednakowoż sytuacje, w których przy okazji przeprowadzania zatrzymania jednej rzeczy na podstawie postanowienia sądu organ, któremu zlecono czynność, np. Policja, dostrzeże inną rzecz, która powinna również podlegać zajęciu, a nie jest ona objęta postanowieniem sądu.
Regułą jest prowadzenie czynności związanych z zatrzymaniem rzeczy na podstawie postanowienia sądu. Dokonanie zatrzymania rzeczy bez stosownego postanowienia należy potraktować jako sytuację wyjątkową i uzasadnioną wypadkiem niecierpiącym zwłoki, np. możliwością ukrycia lub zniszczenia rzeczy. Tylko tego rodzaju okoliczności zezwalają na przeprowadzenie zatrzymania rzeczy bez postanowienia sądu. Co więcej, organy przeprowadzające zatrzymanie rzeczy w szczególności na tym etapie postępowania nie działają nigdy bez uprzedniego polecenia sądu. Przeprowadzenie zatrzymania rzeczy, czy to dobrowolne, czy na skutek jej przymusowego odebrania, bez postanowienia sądu, w sytuacji, gdy możliwe było zwrócenie się o jego wydanie, należy uznać za czynność uzyskaną w sprzeczności z przepisami ustawy.
Krok: wezwanie do wydania rzeczy dobrowolnie
Policja lub inny uprawniony organ przeprowadzający zatrzymanie rzeczy jest zobowiązany w pierwszej kolejności do zwrócenia się do osoby posiadającej daną rzecz o jej dobrowolne wydanie.
Jednocześnie zwracając się o dobrowolne wydanie rzeczy Policja lub inny uprawniony organ są zobowiązani do okazania nakazu kierownika swojej jednostki albo - w ostateczności - legitymację służbową.