Kremens Karolina, Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 31 marca 2020 r.
Autorzy:

Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym

Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym

Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym

Zatrzymanie rzeczy zgodnie z art. 217 § 1 k.p.k. dokonywane jest poprzez dobrowolne wydanie rzeczy albo jej przymusowe odebranie. Zatrzymaniu podlegają:

1) rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie,

2) rzeczy podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia:

a) kar majątkowych,

b) środków karnych o charakterze majątkowym,

c) przepadku,

d) środków kompensacyjnych

e) roszczeń o naprawienie szkody

f) roszczeń o naprawienie szkody.

Ustawa nie wskazuje jaka przesłanka powinna zaistnieć, uzasadniająca zwrócenie się z żądaniem o wydaniu rzeczy do danej osoby. O ile w przypadku przeszukania (art. 219 § 1 k.p.k.) przesłanką dla jego dokonania są uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że osoba podejrzana lub rzeczy znajdują się w danym miejscu, o tyle brak jest podobnego unormowania w treści art. 217 § 1 k.p.k. Brak zawarcia takiej przesłanki w stosunku do zatrzymania należy ocenić negatywnie.

Kodeks postępowania karnego dopuszcza dokonanie zatrzymania rzeczy:

* w postępowaniu sądowym na podstawie wydanego uprzednio postanowienia sądu,

* w postępowaniu sądowym w wypadkach niecierpiących zwłoki bez postanowienia sądu,

* w postępowaniu przygotowawczym na podstawie wydanego uprzednio postanowienia prokuratora,

* w postępowaniu przygotowawczym w wypadkach niecierpiących zwłoki bez postanowienia prokuratora,

Zatrzymanie rzeczy w sytuacjach niecierpiących zwłoki w postępowaniu sądowym sąd sąd otrzymanie wniosku o sporządzenie postanowienia o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy konieczność zwrócenia zatrzymanej rzeczy wydanie postanowienia o niezatwierdzeniu zatrzymania rzeczy możliwy przebieg procedury niewydanie postanowienia o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy wydanie postanowienia o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy możliwy przebieg procedury doręczenie postanowienia o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy niedoręczenie postanowienia sądu o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy osoba mająca rzecz podlegającą wydaniu osoba mająca rzecz podlegającą wydaniu otrzymanie postanowienia rezygnacja ze złożenia wniosku złożenie wniosku o sporządzenie i doręczenie postanowienia sądu o zatwierdzeniu zatrzymania rzeczy odmowa dobrowolnego wydania rzeczy wniesienie zażalenia na postanowienie sądu o zatwierdzeniu zatrzymaniu rzeczy rezygnacja z wnoszenia zażalenia możliwa reakcja możliwa reakcja dobrowolne wydanie rzeczy możliwa dalsza reakcja osoby wydającej rzecz Policja Policja przymusowe odebranie rzeczy konieczność dokonania zatrzymania rzeczy wezwanie do wydania rzeczy dobrowolnie 7 dni 7 dni 14 dni

Krok: konieczność dokonania zatrzymania rzeczy

Konieczność dokonania zatrzymania rzeczy na etapie postępowania sądowego ma miejsce zdecydowanie rzadziej niż w przypadku postępowania przygotowawczego, natomiast nie oznacza, że działanie takie jest wykluczone.

Jeszcze rzadszą wydaje się być sytuacja, gdy w toku postępowania sądowego konieczność dokonania zatrzymania rzeczy pojawi się w wypadkach niecierpiących zwłoki, tzn. będzie musiała zostać dokonania bez wydania uprzedniego postanowienia o żądaniu wydania rzeczy przez sąd. Mogą to być jednakowoż sytuacje, w których przy okazji przeprowadzania zatrzymania jednej rzeczy na podstawie postanowienia sądu organ, któremu zlecono czynność, np. Policja, dostrzeże inną rzecz, która powinna również podlegać zajęciu, a nie jest ona objęta postanowieniem sądu.

Regułą jest prowadzenie czynności związanych z zatrzymaniem rzeczy na podstawie postanowienia sądu. Dokonanie zatrzymania rzeczy bez stosownego postanowienia należy potraktować jako sytuację wyjątkową i uzasadnioną wypadkiem niecierpiącym zwłoki, np. możliwością ukrycia lub zniszczenia rzeczy. Tylko tego rodzaju okoliczności zezwalają na przeprowadzenie zatrzymania rzeczy bez postanowienia sądu. Co więcej, organy przeprowadzające zatrzymanie rzeczy w szczególności na tym etapie postępowania nie działają nigdy bez uprzedniego polecenia sądu. Przeprowadzenie zatrzymania rzeczy, czy to dobrowolne, czy na skutek jej przymusowego odebrania, bez postanowienia sądu, w sytuacji, gdy możliwe było zwrócenie się o jego wydanie, należy uznać za czynność uzyskaną w sprzeczności z przepisami ustawy.

Krok: wezwanie do wydania rzeczy dobrowolnie

Policja lub inny uprawniony organ przeprowadzający zatrzymanie rzeczy jest zobowiązany w pierwszej kolejności do zwrócenia się do osoby posiadającej daną rzecz o  jej dobrowolne wydanie.

Jednocześnie zwracając się o dobrowolne wydanie rzeczy Policja lub inny uprawniony organ są zobowiązani do okazania nakazu kierownika swojej jednostki albo - w ostateczności - legitymację służbową.