Musiał Krzysztof J., Zasady kontroli celno-skarbowej

Zasady kontroli celno-skarbowej

Procedura ma na celu przedstawienie ogólnych i szczególnych zasad rządzących kontrolą celno-skarbową.

Przesłanką do wdrożenia kontroli celno-skarbowej może być weryfikacja przestrzegania przepisów prawa będących w zakresie działalności Krajowej Administracji Skarbowej.

Do kontroli celno-skarbowe stosujemy odpowiednio zasady ogólne dotyczące postępowania podatkowego.

1. Organy kontrolne działają na podstawie przepisów prawa - art. 121 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) - dalej o.p. [zasady postępowania].

2. Kontrola celno-skarbowa powinna być prowadzona w sposób budzący zaufanie do organów kontrolnych.

3. Organy kontrolne w kontroli celno-skarbowej są obowiązane udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania - art. 122 o.p. [zasada prawdy obiektywnej].

4. W toku kontroli celno-skarbowej organy kontrolne podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w kontroli celno-skarbowej - art. 123 o.p. [zasada udziału stron].

Zgodnie z art. 123 § 1 o.p. organy kontrolne są obowiązane zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

W myśl § 2 art. 123 o.p. organ podatkowy może odstąpić od tej zasady, jeżeli w wyniku postępowania wszczętego na wniosek strony ma zostać wydana decyzja w całości uwzględniająca wniosek strony, oraz w przypadkach zabezpieczeń, corocznych podatków, rygoru natychmiastowej wykonalności i innych szczególnych decyzji.

5. Organy kontrolne powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez stosowania środków przymusu - art. 124 o.p. [uzasadnienie przesłanek].

6. Artykuł 125 o.p. [szybkość działania].

§ 1. Organy kontrolne powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie.

7. Sprawy podatkowe są załatwiane w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej - art. 126 o.p. [forma pisemna].

8. Kontrola celno-skarbowa jest dwuinstancyjna - art. 127 o.p. [dwuinstancyjność].

9. Decyzje, od których nie służy odwołanie w kontroli celno-skarbowej, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana tych decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania mogą nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach podatkowych - art. 128 [decyzje ostateczne].

Powyższej tematyki dotyczy procedura Ogólne zasady postępowania.

Do kontroli celno-skarbowej nie stosuje się zasady nadrzędnej, tj. rozstrzygania na korzyść kontrolowanego niedających się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego. Należy uznać, iż jest to istotne niedopatrzenie ustawodawcy, szczególnie że w pozostałych kontrolach dotyczących przedsiębiorców takie zapisy istnieją (zob. art. 11 ustawy z 6.03.2018 r. - Prawo przedsiębiorców, Dz.U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.).