Musiał Krzysztof J., Zasada informowania

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 1 stycznia 2012 r.
Autorzy:

Zasada informowania

Zasada informowania

Zasada informowania

Procedura ma na celu przybliżenie celu istnienia zasady informowania w systemie prawa podatkowego oraz praktyki stosowania tej zasady przez organy podatkowe.

Zasada informowania organ podatkowy organ podatkowy zła sytuacja materialna zgodność z procedurą przestrzeganie zasady brak rozumienia dokumentu odsetki za zwłokę przestrzeganie zasady naruszenie zasady możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego informacje o postępowaniu odwoławczym nieznajomość prawa podatkowego prawo do wyższego zwrotu (!) przesłanki  stosowania zasady  informowania brak zgodności z procedurą elementy zasady informowania zakres udzielanych informacji krąg osób, którym udzielana jest informacja praktyka stosowania zasady informowania

Krok: (!) przesłanki stosowania zasady informowania

Zasada informowania jest jedną z zasad ogólnych postępowania podatkowego (zob. procedura Ogólne zasady postępowania podatkowego). Zgodnie z nią organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.

Zasada ta jest niezbędna stronie, szczególnie gdy nie jest ona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (doradcę podatkowego, radcę prawnego lub adwokata), gdyż przepisy prawa podatkowego nie są proste, a ich wykładnia nastręcza wiele problemów.

Uwaga! Ryzyko: Należy mieć na uwadze, że nie wystarczy powołać się na zasadę ogólną, lecz należy powiązać jej naruszenie z odpowiednimi przepisami stanowiącymi wykonanie danej zasady ogólnej (zob. wyrok NSA z dnia 1 marca 2013 r., II FSK 2941/12).

Krok: zakres udzielanych informacji

Organy podatkowe mają obowiązek udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego. Oznacza to, iż strona nie otrzyma wyczerpującej analizy swojej sytuacji prawno-podatkowej, lecz jedynie konkretne i wybrane normy, które odnoszą się do jego bieżącej sytuacji procesowej lub materialnej (prawa i obowiązki). W doktrynie wskazuje się, iż obowiązek ten dotyczy przepisów, komentarzy, interpretacji, orzecznictwa itp. (S. Presnarowicz, Komentarz do art. 121 ustawy - Ordynacja podatkowa, Lex 2013).

W przypadku przepisów o charakterze procesowym obowiązek zawarty w normie wynikającej z art. 121 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.) - dalej o.p., realizuje się poprzez np. wyjaśnienie zawiłości proceduralnych, konsekwencji podjętych czynności czy wskazania trybu właściwego dla załatwienia wniosku (wyrok NSA z dnia 28 października 2011 r., I GSK 629/10), w takim zakresie, w jakim, z uwagi na okoliczności jest to obiektywnie niezbędne w danym stadium postępowania dla obrony interesów strony (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 5 października 2011 r., III SA/Gl 1167/11).

Organy celne nie mogą wyręczać stron postępowania i sugerować, jakie szczególne okoliczności należy uwzględnić, czy też, jakie okoliczności wymagają dodatkowych wyjaśnień. Takie działanie narażałoby organy celne na zarzut rażącego naruszenia prawa (wyrok WSA w Krakowie z dnia 2 lutego 2012 r. III SA/Kr 1045/10).

Obowiązku informowania nie można utożsamiać z koniecznością formułowania za podatnika wniosków w sposób dla niego korzystny albo przedstawianiem podatnikowi możliwych strategii postępowania. Ten obszar działalności jest bowiem właściwy dla doradztwa prawnego (zob. wyrok WSA w Lublinie z dnia 3 czerwca 2011 r., I SA/Lu 72/11).