Stefański Ryszard A., Zarządzenie prokuratora o zatrzymaniu osoby podejrzanej w toku postępowania przygotowawczego

Zarządzenie prokuratora o zatrzymaniu osoby podejrzanej w toku postępowania przygotowawczego

Zatrzymanie może zarządzić prokurator, ale jedynie w toku prowadzonego przez niego postępowania przygotowawczego. W toku postępowania sądowego prokurator nie jest uprawniony do zarządzenia zatrzymania oskarżonego, chociażby zamierzał złożyć wniosek o jego tymczasowe aresztowanie. Uprawnienie takie w tym postępowaniu ma sąd (art. 75 § 2 k.p.k.). Może to uczynić tylko wówczas, gdy zachodzi potrzeba doprowadzenia osoby podejrzanej albo podejrzanego do prokuratora. W art. 247 § 1 k.p.k. został użyty funktor zdaniowego "i" dla połączenia słów "zatrzymanie" oraz "przymusowe doprowadzenie". Oznacza to, że zatrzymanie jest dopuszczalne w celu doprowadzenia osoby podejrzanej lub podejrzanego do prokuratora. Zatrzymanie to nie ma charakteru samodzielnego środka przymusu, ale jest jedynie elementem koniecznym do doprowadzenia osoby podejrzanej (podejrzanego) do prokuratora.

Zatrzymanie jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi tylko potrzeba doprowadzenia osoby podejrzanej albo podejrzanego do prokuratora. Prokurator może to uczynić wówczas, gdy:

1) zachodzi uzasadniona obawa, że osoba podejrzana/podejrzany nie stawi się na wezwanie w celu:

a) przedstawienia mu zarzutów (art. 313 § 1 k.p.k.);

b) uzupełnienia lub zmiany zarzutów (art. 314 k.p.k.);

c) dokonania oględzin zewnętrznych jego ciała oraz innych badań niepołączonych z naruszeniem integralności ciała, w szczególności pobrania odcisków, sfotografowania go oraz okazania w celach rozpoznawczych innym osobom (art. 74 § 2 pkt 1 k.p.k.);

d) dokonania badań psychologicznych i psychiatrycznych oraz badań połączonych z dokonaniem zabiegów na jego ciele, z wyjątkiem chirurgicznych, pod warunkiem że dokonywane są przez uprawnionego do tego pracownika służby zdrowia z zachowaniem wskazań wiedzy lekarskiej i nie zagrażają zdrowiu oskarżonego, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest nieodzowne; w szczególności pobrania krwi, włosów lub wydzielin organizmu (art. 74 § 2 pkt 2 k. p. k.);

e) pobrania wymazu ze śluzówki policzków, jeżeli jest to nieodzowne i nie zachodzi obawa, że zagrażałoby to zdrowiu oskarżonego lub innych osób.

2) osoba podejrzana/podejrzany może w inny bezprawny sposób utrudniać postępowanie (art. 247 § 1 k.p.k.);

3) zachodzi potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego (art. 247 § 2 k.p.k.).

Z reguły jest stosowane, gdy istnieją przesłanki do zastosowania tymczasowego aresztowania. W takim wypadku zatrzymanie jest związane z jej doprowadzeniem do prokuratora, który przedstawia osobie podejrzanej zarzuty i przesłuchuje ją, a następnie kieruje wniosek do sądu o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Wobec podejrzanego konieczność sięgnięcia po ten środek może mieć miejsce w sytuacji, gdy bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawia się na wezwanie w celu dokonania określonej czynności procesowej, np. przesłuchania, lub przed zastosowaniem tymczasowego aresztowania. W tym ostatnim wypadku zarządzenie takie jest obligatoryjne. Prokurator, przesyłając wraz z aktami wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania, zgodnie z art. 250 § 3 k.p.k., zarządza jednocześnie doprowadzenie podejrzanego do sądu; gdy wykonanie wymaga zatrzymania podejrzanego, zarządza się jego zatrzymanie na podstawie art. 247 § 2 k.p.k.

Zarządzenie zatrzymania i przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej następuje w formie zarządzenia. Ta forma decyzji prokuratora jest wprost określona w art. 247 § 7 k.p.k.