Kędziora Robert, Wznowienie postępowania administracyjnego na żądanie strony

Wznowienie postępowania administracyjnego na żądanie strony

Wznowienie postępowania to instytucja procesowa, która umożliwia weryfikację ostatecznej decyzji administracyjnej (oraz - w wąskim zakresie - postanowienia) dotkniętej kwalifikowaną wadą procesową, wymienioną w art. 145 § 1, art. 145a § 1, art. 145aa § 1 i art. 145b § 1 k.p.a. Wznowienie postępowania jest zasadniczo postrzegane jako jeden z trybów postępowania nadzwyczajnego, a więc takiego, którego celem jest przeprowadzenie kontroli decyzji wydanej w postępowaniu zwykłym. Pozytywne przesłanki wznowienia postępowania uregulowane zostały w wyżej wskazanych trzech przepisach i obejmują one sytuacje, w których otwiera się możliwość weryfikacji ostatecznej decyzji administracyjnej. Do tych dwóch przesłanek należy: rozstrzygnięcie sprawy decyzją ostateczną oraz wystąpienie co najmniej jednej z podstaw, uregulowanych w sposób zamknięty w art. 145 § 1, art. 145a § 1, art. 145aa § 1 i art. 145b § 1 k.p.a. Kodeks opiera się przy tym na koncepcji wyczerpującego wyliczenia podstaw wznowieniowych, których nie należy interpretować rozszerzająco ani domniemywać. Niezależnie od wystąpienia przesłanek pozytywnych, kodeks opiera możliwość wznowienia postępowania na braku zajścia dwóch przesłanek negatywnych, uregulowanych w art. 146 § 1 i art. 146 § 2 k.p.a. Zgodnie z treścią art. 147 k.p.a., wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony, przy czym - z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 4, art. 145a § 1, art. 145aa § 1 i art. 145b § 1 k.p.a. - wyłącznie na żądanie strony.

Wszczęcie postępowania w sprawie wznowienia postępowania może nastąpić z urzędu lub na żądanie strony. W niektórych sytuacjach kodeks wyraźnie przewiduje możliwość wszczęcia postępowania wyłącznie na żądanie strony, wyłączając tym samym zasadę oficjalności wszczęcia postępowania wznowieniowego. Dotyczy to podstaw wznowieniowych określonych w art. 145 § 1 pkt 4, art. 145a § 1, art. 145aa § 1 i art. 145b § 1 k.p.a. W takich wypadkach wszczęcie postępowania wznowieniowego z urzędu jest niedopuszczalne. W sytuacji gdy strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.) oraz w przypadkach określonych w art. 145a, art. 145aa § 1 i 145b k.p.a., wznowienie następuje tylko na żądanie strony.

Złożenie żądania wznowienia postępowania nakłada na organ obowiązek przeanalizowania w pierwszej kolejności swojej właściwości do działania w tym zakresie, a następnie - zbadania kwestii dopuszczalności tego wznowienia. Zgodnie z art. 150 § 1 i 2 k.p.a., organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 k.p.a. jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych w art. 149 § 2 k.p.a. Czynności organu po otrzymaniu żądania wznowienia postępowania administracyjnego nie są przy tym podejmowane w ramach postępowania w sprawie wznowienia postępowania - aż do wydania postanowienia o wszczęciu postępowania wznowieniowego mają one charakter pozaprocesowy. Skoro wszczęcie postępowania w sprawie wznowienia może nastąpić wyłącznie w formie postanowienia, to czynności podjęte przed wydaniem tego postanowienia nie są czynnościami procesowymi postępowania administracyjnego (por. też wyrok NSA z dnia 3 lipca 2000 r., II SA 648/00, LEX nr 55304).