Korus Paweł, Wytoczenie powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego w sprawach z zakresu prawa pracy

Wytoczenie powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego w sprawach z zakresu prawa pracy

1. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny

2. Uprawnienie do wytoczenia powództwa o ustalenie przysługuje również, w toku prowadzonego postępowania, organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, jeżeli ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jest niezbędne dla oceny skutków podatkowych.

3. Powództwo o ustalenie, na podstawie art. 189 k.p.c., może wytoczyć także prokurator. Gdy prokurator wytacza niesamodzielne powództwo o ustalenie (art. 55 w zw. z art. 189 k.p.c.), ma również obowiązek wykazać interes prawny osoby zastępowanej, będącej powodem w znaczeniu materialnym jako substytut procesowy tej osoby (por. wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CSK 109/07, OSNC 2008, nr 9, poz. 107).

4. W sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy powództwo mogą wytaczać również inspektorzy pracy (art. 63¹ k.p.c.).

Powództwo o ustalenie prawa do określonego świadczenia należy do właściwości tego sądu, który jest właściwy do rozpoznania sporu o samo świadczenie (por. postanowienie SN z dnia 22 września 1981 r., IV PZ 49/81, OSNCP 1989, nr 2-3, poz. 41).

1. Pozew o ustalenie prawa lub stosunku prawnego powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

a) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu,

b) oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;

c) wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie,

d) a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu,

e) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

a) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;

b) dokonanie oględzin;

c) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;

d) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.

3. Pozew o ustalenie prawa lub stosunku prawnego podlega opłacie sądowej (art. 3 ust. 2 pkt 1 u.k.s.c.). Tym niemniej pracownik wnoszący powództwo nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych (w tym opłaty), jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50.000 zł (art. 96 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 35 ust. 1 u.k.s.c.). Trzeba podkreślić, że w sprawach o roszczenia pracowników dotyczących istnienia stosunku pracy wartość przedmiotu sporu stanowi suma wynagrodzenia za sporny okres - nie więcej niż za okres jednego roku (art. 23¹ k.p.c.).