Kaczorowska-Kossowska Iwona, Wystawianie recept i zleceń przez pielęgniarki i położne po 1 stycznia 2016 r.

Wystawianie recept i zleceń przez pielęgniarki i położne po 1 stycznia 2016 r.

Z dniem 11 września 2014 r. do art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 345) dodana została lit. e, rozszerzającą pojęcie „osoby uprawnionej” o pielęgniarkę i położną, z którymi Fundusz zawarł:

– umowę upoważniającą do wystawiania recept refundowanych lub

– umowę upoważniającą do wystawiania recept refundowanych dla wystawiającego, jego małżonka, wstępnych i zstępnych w linii prostej oraz rodzeństwa.

Jednocześnie rozszerzono treść art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1435 z późn. zm.) poprzez dodanie, iż w ramach samodzielnego wykonywania świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych pielęgniarka i położna posiadające dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz pielęgniarka i położna posiadające tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub położnictwa mają prawo samodzielnie:

1) ordynować leki zawierające określone substancje czynne, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym wystawiać na nie recepty,

2) ordynować określone wyroby medyczne, w tym wystawiać na nie zlecenia albo recepty

– jeżeli ukończyły kurs specjalistyczny w tym zakresie.

Zmiana weszła w życie w dniu 11 września 2014 r., jednak zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1136) recepty na leki zawierające określone substancje czynne oraz na środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, recepty i zlecenia na określone wyroby medyczne oraz skierowania na określone badania diagnostyczne, o których mowa w niniejszym artykule, mogą być wystawiane przez uprawnione pielęgniarki i położne nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2016 r. Tym samym przepisy upoważniające pielęgniarki i położne do wystawianie recept i zleceń obowiązują, jednak ustawodawca zagwarantował pielęgniarkom i ich pracodawcom ponad roczny termin pozwalający na merytoryczne i organizacyjne przygotowanie się do nowego zakresu uprawnień.

Ilekroć w niniejszej procedurze mowa jest o pielęgniarce, należy przez to rozumieć również położną.

Więcej o nowych uprawnieniach pielęgniarek w procedurze: Tryb wprowadzania nowych uprawnień pielęgniarek i położnych od dnia 1 stycznia 2016 r. - recepty, skierowania.

Z dniem 12 grudnia 2015 r. nastąpiła kolejna zmiana: z art. 2 pkt 14 ustawy refundacyjnej usunięto odesłanie do ‘umowy’ z NFZ, sprowadzając definicję ‘osoby uprawnionej’ wyłącznie do zawodu medycznego, z którym wiąże się prawo do wystawiania recept. Wystawianie recept refundowanych wymaga pozyskania od NFZ puli numerów recept.

Pielęgniarka i położna wykonują czynności zawodowe polegające na ordynowaniu leków i wyrobów medycznych po uprzednim osobistym badaniu fizykalnym pacjenta.

Wyjątkiem jest sytuacja kontynuacji leczenia opisana w art. 15b ust. 2 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1435 z późn. zm.) - dalej u.z.p.p. - która umożliwia bez dokonania osobistego badania pacjenta wystawienie recepty niezbędnej do kontynuacji leczenia oraz recepty albo zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne jako kontynuacji zaopatrzenia w wyroby medyczne, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta odzwierciedlonym w dokumentacji medycznej (art. 15b ust. 1 i 2 u.z.p.p.).

Więcej o receptach zaocznych w procedurze: Wystawianie recept zaocznych od 1 stycznia 2015 r..

Uwaga: mimo, iż od dnia 12 grudnia 2015 r. ustawa o działalności leczniczej przewiduje udzielanie świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych i systemów łączności, wystawienie recepty przez pielęgniarkę bądź położną nadal musi być poprzedzone badaniem fizykalnym pacjenta (art. 15b ust. 1 u.z.p.p.), za wyjątkiem w.w kontynuacji leku.

Artykuł 15a u.z.p.p. przewiduje dwie sytuacje, w których pielęgniarka ma prawo do wystawienia recepty bądź zlecenia. Pierwsza z nich następuje w ramach samodzielnego wykonywania zawodu zarówno w ramach zaświadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, jak i rehabilitacyjnych, druga - w ramach realizacji zleceń lekarskich.

W obu sytuacjach wystawienie recepty lub zlecenia przez pielęgniarkę uwarunkowane jest posiadaniem przez nią dyplomu ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz lub posiadaniem tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub położnictwa oraz - w obu przypadkach - ukończeniem kursu specjalistycznego. Obowiązek ukończenia kursu specjalistycznego nie dotyczy pielęgniarek i położnych, które w ramach kształcenia w szkołach pielęgniarskich i w szkołach położnych lub w ramach szkolenia specjalizacyjnego nabyły wiedzę objętą takim kursem.