Piaskowska Olga Maria, Wydanie rozstrzygnięcia o istotnych sprawach rodziny w braku porozumienia małżonków

Wydanie rozstrzygnięcia o istotnych sprawach rodziny w braku porozumienia małżonków

W myśl art. 24 k.r.o., małżonkowie rozstrzygają wspólnie o istotnych sprawach rodziny; w braku porozumienia każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu.

Współdecydowanie, czyli prawo i obowiązek wspólnego rozstrzygania o istotnych sprawach rodziny małżonków, wiąże się z prawem i obowiązkiem informowania małżonków o tych sprawach.

Jak wskazuje się w doktrynie, istotne sprawy małżonków to zarówno sprawy osobiste oraz majątkowe, a także istotne sprawy dotyczące dziecka (lub dzieci).

W judykaturze wskazano, że istotne sprawy rodziny to m.in.:

1) sprawy związane z określeniem jej miejsca zamieszkania (por. postanowienie SN z dnia 19 maja 1972 r., II CZ 105/72, OSNCP 1972, nr 12, poz. 222);

2) decyzja dotycząca dłuższego wyjazdu małżonka za granicę kraju, zwłaszcza w związku z podjęciem tam pracy zarobkowej (por. także postanowienie SN z dnia 19 maja 1972 r., II CZ 105/72);

3) sprawy związane z czasowym albo stałym osobnym zamieszkaniem jednego z małżonków, w tym podział pomieszczeń w domu jednorodzinnym objętym małżeńską wspólnością ustawową do odrębnego korzystania przez małżonków (por. uchwałę SN z dnia 15 listopada 1977 r., III CZP 89/77, OSPiKA 1978, z. 10, poz. 169);

4) sprawy między małżonkami o korzystanie z przedmiotów majątku wspólnego oraz osobistego jednego małżonka, niezbędnych także dla pozostałych członków rodziny (por. orzeczenia SN z dnia 16 marca 1953 r., II C 59/53, PiP 1953, z. 5–6, s. 826, z dnia 25 sierpnia 1953 r., II C 847/53, PiP 1953, z. 11, s. 730).

Jak zgodnie podkreśla się w doktrynie (por. J.S. Piątowski (w:) System prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. J.S. Piątowski, Ossolineum 1985, s. 243; J. Winiarz (w:) Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, red. J. Pietrzykowski, Warszawa 1990, s. 125; M. Sychowicz (w:) Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, red. K. Piasecki, Warszawa 2002, s. 113), możliwość zwrócenia się do sądu o rozstrzygnięcie na podstawie art. 24 k.r.o. wyłączona jest w sprawach:

1) mających charakter ściśle osobisty, np. w razie braku porozumienia małżonków w kwestii planowania rodziny,

2) które nie mogą być w ogóle rozstrzygane na podstawie samego tylko porozumienia małżonków (np. niewyrażenia przez małżonka zgody na przysposobienie dziecka),

dla których istnieją przepisy przewidujące szczególny tryb ich załatwiania (np. art. 27, 28, 30 i 128 k.r.o.).

Co do zasady, małżonkowie mają prawo i obowiązek wspólnie podejmować decyzje we wszystkich kwestiach dotyczących założonej przez nich rodziny.

Jeżeli małżonkowie potrafią się porozumieć, podejmują decyzję wspólnie i brak jest w tym zakresie podstaw do ingerencji przez jakikolwiek podmiot, w tym sąd opiekuńczy.

Jeżeli małżonkom nie udaje się osiągnąć porozumienia, każde z nich może zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie danej sprawy. Rozstrzygnięcie, wydane przez sąd w tej kwestii, jest dla małżonków wiążące.

Złożenie wniosku o wydanie rozstrzygnięcia o istotnych sprawach rodziny, dopuszczalne jest wówczas, gdy sami małżonkowie nie potrafią dojść do porozumienia w istotnej dla rodziny sprawie, np. w sprawie edukacji dziecka (wybór szkoły), czy miejsca zamieszkania.

Wniosek o wydanie rozstrzygnięcia o istotnych sprawach rodziny, powinien zawierać te same elementy, co wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego, a ponadto powinien wskazywać, w jakiej decyzji małżonkowie nie potrafią dojść do porozumienia.