Dauter Bogusław, Wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym

Wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym

Procedura opisuje tryb wydania postanowienia na posiedzeniu niejawnym przez sądy administracyjne obu instancji. Jeżeli ustawa nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia (art. 160 p.p.s.a.). Postanowienia co do zasady rozstrzygają kwestie proceduralne, a wyjątkowo tylko co do istoty sprawy (zob. np. art. 15 § 2 p.p.s.a.). W odniesieniu do postanowień wydanych na posiedzeniu niejawnym przez WSA istotny jest, ze względu na treść art. 163 § 2 p.p.s.a., podział na postanowienia zaskarżalne i niezaskarżalne. Podział ten nie ma znaczenia w przypadku postanowień wydanych na posiedzeniu niejawnym przez NSA, ze względu na treść art. 193 p.p.s.a.

1. Jeżeli ustawa nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia (art. 160 p.p.s.a.).

2. Ustawa nie przewiduje wydania wyroku zarówno wtedy, gdy wprost stanowi o wydaniu orzeczenia w formie postanowienia, jak i wtedy, gdy nie wskazuje explicite formy orzeczenia.

3. Postanowienia co do zasady rozstrzygają kwestie proceduralne, a wyjątkowo - gdy przepis tak stanowi - co do istoty sprawy, jak np. w zakresie rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego, stosownie do art. 15 § 2 p.p.s.a. (zob. B. Dauter [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 454).

4. O postaci (formie) orzeczenia decyduje treść rozstrzygnięcia. Np. jeżeli sąd o kwestii ubocznej rozstrzyga w wyroku (np. o kosztach postępowania), nie znaczy to, że rozstrzygnięcie w tej części traci charakter postanowienia (zob. uchwałę SN z dnia 6 marca 1972 r., III CZP 27/71, OSNCP 1973, nr 1, poz. 1; postanowienie NSA z dnia 11 września 2006 r., II GZ 95/06).

5. Sąd orzeka w formie postanowienia również wówczas, gdy ustawa posługuje się innym określeniem, jak np. „sąd zarządza” (np. art. 96 § 1 p.p.s.a.). Forma zarządzenia przewidziana jest wyłącznie dla przewodniczącego, przewodniczącego składu orzekającego lub referendarza sądowego (art. 16 § 3, art. 101 § 1 pkt 2, art. 103, art. 167, art. 258 § 2 pkt 6 p.p.s.a.).

7. Zasadą jest, że posiedzenia sądowe są jawne (art. 90 § 1 p.p.s.a.). Jednak w wielu miejscach ustawa przewiduje możliwość wydania orzeczenia na posiedzeniu niejawnym. Dotyczy to zwłaszcza rozstrzygnięć o charakterze procesowym, przybierających formę postanowienia (np. art. 58 § 3 p.p.s.a.). Zgodnie jednak z art. 90 § 2 p.p.s.a., sąd może skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć rozprawę także wówczas, gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym (por. także art. 122 p.p.s.a.).

Sentencja każdego postanowienia, również postanowienia nierozstrzygającego sprawy co do istoty, mającego charakter formalnoprawny, musi być podpisana przez sąd (cały skład), który je wydał, niezależnie od tego, czy sporządzone zostało uzasadnienie takiego postanowienia. W przeciwnym razie postanowienie takie w sensie prawnoprocesowym nie istnieje, nawet jeżeli podpisane zostało uzasadnienie (postanowienie SN z dnia 7 lutego 2003 r., III CZP 94/02, Prok. i Pr. 2003, nr 6, s. 32; postanowienie SN z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZP 84/02, OSNC 2003, nr 10, poz. 140; B. Dauter [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 466; T. Woś [w:] T. Woś (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 744).

Od 31 maja 2019 r., tj. w postępowaniach wszczętych po tej dacie (art. 10 ust. 2 noweli z 10 stycznia 2014 r., Dz. U. poz. 183 ze zm. w zw. z art. 5 noweli z 12 kwietnia 2019 r., Dz. U. poz. 934), postanowienie może zostać utrwalone w systemie teleinformatycznym sądu i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym (art. 137 § 5 w zw. z art. 166 p.p.s.a.).