Grzegorczyk Tomasz, Wydanie nowego wyroku łącznego

Wydanie nowego wyroku łącznego

Prawomocne zakończenie sądowego postępowania karnego nie oznacza, że do kwestii wynikających z tego postępowania, nie będzie można już nigdy powrócić. Przykładem tego są nadzwyczajne środki zaskarżenia oraz postępowania z Działu XII kodeksu postępowania karnego (art. 549-577 k.p.k.). Oczywiście są to wyjątkowe sytuacje uzasadnione określoną prawną koniecznością, taką jak: konsekwencja korekty orzeczenia dokonanej w trybie nadzwyczajnych środków zaskarżenia, która może uzasadniać potrzebę innych rozstrzygnięć, których wspomniana korekta nie obejmuje (tj. odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie - zob. Rozdział 58 kodeksu postępowania karnego); poza tym mogą to być względy humanitarne (tj. postępowanie ułaskawieniowe - zob. Rozdział 59 kodeksu postępowania karnego oraz postępowanie w sprawie orzekania kary łącznej - zob. Rozdział 60 kodeksu postępowania karnego); ponadto może też to wynikać z tzw. konstrukcji prawno-materialnej orzeczenia sądu, jeżeli zakłada możliwość powrotu do postępowania z uwagi na wymogi prawa karnego materialnego (tj. podjęcie postępowania warunkowo umorzonego - zob. Rozdział 57 kodeksu postępowania karnego). Jednakże nie chodzi tutaj o kontrolę prawomocnego orzeczenia oraz jego modyfikację - tak jak przy środkach nadzwyczajnych - chodzi jedynie o rozstrzygnięcie kwestii dodatkowych i to bez wnikania w merytoryczne aspekty tych orzeczeń; kwestii, które wymagają określonego procedowania z uwagi na inne przepisy. Zob. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, wyd. 8, Warszawa 2011, s. 996-997.

Oczywistym jest, że instytucja wyroku łącznego jest konsekwencją procesową prawno-materialnej konstrukcji łączenia kar, tj. obowiązującego w Polsce systemu kary łącznej (jak wiadomo dwa inne systemy to: tzw. system absorpcji oraz tzw. system kumulacji). Karę łączną oraz wyrok łączny regulują przepisy art. 85-92 k.k. (Rozdział IX kodeksu karnego), oraz przepisy art. 569-577 k.p.k. (Rozdział 60 kodeksu postępowania karnego). Można więc zdefiniować wyrok łączny jako instytucję karnoprocesową, której zadaniem jest realizacja prawa karnego materialnego w zakresie kary łącznej wobec osoby prawomocnie skazanej wyrokami różnych sądów na kary podlegające połączeniu. Zob. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, wyd. 8, Warszawa 2011, s. 1024-1031; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. 5, Warszawa 2008, s. 1194-1205; S. Steinborn, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Lex 2014.

Zgodnie z przepisami art. 575 § 1-2 k.p.k., jeżeli po wydaniu wyroku łącznego zachodzi potrzeba wydania nowego wyroku łącznego, z chwilą jego uprawomocnienia się poprzedni wyrok łączny traci moc.

Pierwsza sytuacja określona jest w § 1 art. 575 k.p.k., który stanowi o „potrzebie wydania nowego wyroku łącznego”. Potrzeba taka musi być realna i - jak zasadnie wskazuje się - najczęściej wiązać będzie się z wydaniem nowego wyroku, w którym wymierzono karę za przestępstwo pozostające w zbiegu realnym chociażby z niektórymi przestępstwami objętymi wcześniejszym wyrokiem łącznym (zob. S. Steinborn, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Lex 2014; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2011 r., II KK 141/11, OSNKW 2011, nr 12, poz. 113).