Niewiadomski Zygmunt, Wydanie decyzji środowiskowej dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko

Wydanie decyzji środowiskowej dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko

Przedmiotem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (DUŚ) jest określenie środowiskowych uwarunkowań realizacji planowanego przedsięwzięcia. Istotą postępowania w sprawie wydania DUŚ jest rozpoznanie wszelkich zagrożeń i uciążliwości zamierzonego przedsięwzięcia wobec środowiska i dopiero na tej podstawie określenie wpływu planowanej inwestycji na środowisko, a następnie warunków likwidacji lub minimalizacji stwierdzonych zagrożeń (por. wyrok WSA w Opolu z dnia 27 lutego 2012 r., II SA/Op 592/11, LEX nr 1138691). Szczególny charakter decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji planowanego przedsięwzięcia wyraża się w fakcie, iż mimo że nie jest decyzją będącą bezpośrednią podstawą realizacji planowanego przedsięwzięcia, jest niezbędnym elementem ubiegania się o inne decyzje stanowiące bezpośrednią podstawę jego realizacji (por. K. Gruszecki, Komentarz do art. 73 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, LEX/el. 2013). Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia stanowi jedynie etap wstępny realizacji inwestycji. Jej wydanie nie gwarantuje inwestorowi, iż zrealizuje inwestycję, gdyż nie zwalnia go np. z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę (por. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 13 grudnia 2011 r., II SA/Ol 878/11, LEX nr 1153012). Decyzja w sprawie określenia środowiskowych uwarunkowań przedsięwzięcia nie ma charakteru uznaniowego (por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 7 grudnia 2011 r., II SA/Wr 692/11, LEX nr 1153717).

W celu prawidłowego ustalenia zakresu przedmiotowego przedsięwzięć wymagających uzyskania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych niezbędne jest łączne uwzględnienie postanowień zarówno art. 71, jak i art. 72 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227) - dalej u.o.i.ś. Z postanowień tych przepisów wynika, iż organ właściwy do wydania takiej decyzji nie ma swobody kwalifikacji przedsięwzięć w zakresie obowiązku uzyskania DUŚ. W związku z tym wydanie decyzji w przypadkach, gdy nie jest ona wymagana, skutkować będzie tym, że obarczona będzie ona wadą nieważności wymienioną w art. 156 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.) - dalej k.p.a. - jako wydana bez podstawy prawnej (por. wyrok WSA w Kielcach z dnia 27 października 2010 r., II SA/Ke 493/10, LEX nr 753251). Wedle art. 72a u.o.i.ś. uprawnienia wynikające z DUŚ mogą zostać przeniesione na inny podmiot.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie jest decyzją uznaniową. Oznacza to, iż organ właściwy do wydania tej decyzji winien przeprowadzić postępowanie przewidziane przepisami powołanej ustawy i jest zobligowany wydać tę decyzję, jeżeli inwestor spełni wymagania określone przepisami ustawy. (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 23 marca 2016 r., II SA/Po 323/15, LEX nr 2027119).

Nowelizacja ustawy środowiskowej wprowadza do systemu pojęcie „inwestycji strategicznych” oraz dalece uproszczoną procedurę ustalania środowiskowych uwarunkowań ich realizacji. Dotyczy to inwestycji strategicznych wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów wydanym na podstawie art. 103a ust. 2 uoiś. Dla tego rodzaju inwestycji ustawodawca nie tylko nie przewidział przeprowadzenia OOŚ i zrezygnował z wydania decyzji DUŚ, ale także znacznie ograniczył udział społeczeństwa w procedurze. Ponadto, na podstawie art. 80 ust. 2a u.o.i.ś. lokalizacji inwestycji strategicznych nie musi być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku gdy przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim - z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, jeżeli plany te zostały odpowiednio uchwalone albo przyjęte.

Ustawodawca, w art. 59a ust. 4 u.o.i.ś. kreuje odrębną grupę inwestycji strategicznych, dla których może zostać wydana pozytywna decyzja środowiskowa mimo, że ich lokalizacja jest niezgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku gdy przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim - z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, jeżeli plany te zostały odpowiednio uchwalone albo przyjęte.

Zasadą jest, iż postępowanie w sprawie wydania DUŚ wszczynane jest na wniosek. Wyjątkiem od zasady są przedsięwzięcia, dla których zgodnie z odrębnymi przepisami jest wymagana decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów - dla nich postępowanie w sprawie wydania DUŚ wszczyna się z urzędu.

Odebranie wniosku w sprawie wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych przedsięwzięcia jest momentem wszczęcia postępowania w tej sprawie.