Janiszowski-Downarowicz Rafał, Wszczęcie z urzędu przez prokuratora wojskowego postępowania o przestępstwa ścigane na wniosek dowódcy jednostki wojskowej (kierownika instytucji cywilnej)

Wszczęcie z urzędu przez prokuratora wojskowego postępowania o przestępstwa ścigane na wniosek dowódcy jednostki wojskowej (kierownika instytucji cywilnej)

W wyjątkowych wypadkach, jeżeli wymagają tego ważne względy dyscypliny wojskowej, prokurator może wszcząć z urzędu postępowanie o przestępstwo ścigane na wniosek, także bez złożenia wniosku przez uprawnioną osobę.

Od 4 kwietnia 2016 r. zgodnie z art. 657 § 4 k.p.k. ilekroć kodeks postępowania karnego mówi o prokuratorze wojskowym, należy przez to rozumieć prokuratora powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury wykonującego czynności w komórce organizacyjnej do spraw wojskowych.

Niezwłocznie po uzyskaniu wiadomości o możliwości popełnienia przez żołnierza lub pracownika wojska czynu zabronionego (zawiadomienie o przestępstwie, ustalenia operacyjne organów ścigania itp.), zgodnie z założeniami postępowania przygotowawczego, prokurator wojskowy podejmuje czynności zmierzające do wyjaśnienia sprawy (szerzej zobacz uwagi do art. 297 k.p.k.). Prokurator wojskowy może uzyskać wiedzę o popełnieniu przestępstwa od dowódcy jednostki wojskowej lub kierownika jednostki cywilnej, który jako osoba uprawniona składa wniosek o ściganie.

Prokurator wojskowy, przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, może dokonać czynności sprawdzających, ustalając między innymi prawdziwość danych zawartych w zawiadomieniu o przestępstwie, w tym dane osobowe, informacje o przebiegu służby wojskowej, z uwzględnieniem czy podmiot postępowania nadal jest żołnierzem lub pracownikiem wojska. Prokurator wstępnie ocenia też kwalifikację prawną czynów zabronionych, w kierunku których toczy się postępowanie, ze szczególnym uwzględnieniem trybu ścigania (z urzędu, na wniosek, z oskarżenia prywatnego). Prokurator jest również zobligowany do ustalenia, czy za przestępstwo będące przedmiotem postępowania sprawdzającego, sprawca został ukarany wojskową karą dyscyplinarną lub środkiem dyscyplinarnym. Kodeks karny w części wojskowej uzależnia od złożenia wniosku ściganie przestępstw : samowolnego oddalenia - art. 338 § 1 i 2 k.k., uporczywego niewykonywania obowiązku wynikającego ze służby wojskowej - art. 341 § 2 k.k., niewykonania rozkazu - art. 343 § 1 i 3 k.k., znieważenia przełożonego - art. 347 § 1 k.k., poniżenia lub znieważenia podwładnego - art. 350 § 1 k.k., naruszenia obowiązku wynikającego z toku służby - art. 356 § 1 k.k., wprawienia się w stan nietrzeźwości lub odurzenia po wyznaczeniu do służby - art. 357 § 1 k.k. oraz samowolnego rozporządzenia przedmiotem wyposażenia - art. 363 § 1 k.k. Podmiotem przestępstw określonych w art. 356–363 k.k. może być również pracownik wojska (art. 317 § 2 k.k.).