Piaskowska Olga Maria, Wszczęcie postępowania wykonawczego w sprawie zakończonej ubezwłasnowolnieniem

Wszczęcie postępowania wykonawczego w sprawie zakończonej ubezwłasnowolnieniem

W myśl art. 557 k.p.c., w postanowieniu o ubezwłasnowolnieniu sąd orzeka, czy ubezwłasnowolnienie jest całkowite, czy też częściowe i z jakiego powodu zostaje orzeczone.

Wskazanie w sentencji postanowienia przyczyny ubezwłasnowolnienia nie oznacza, że sąd ma obowiązek wskazać jej medyczną klasyfikację. Sformułowanie w sentencji tej przyczyny powinno odzwierciedlać przesłanki wynikające z art. 13 i 16 k.c.

W doktrynie istnieje spór, co do kwestii związania sądu rodzajem żądanego ubezwłasnowolnienia. Część doktryny jest zdania, że z uwagi na to, iż celem ubezwłasnowolnienia jest dobro osoby, której dotyczy, takiego związania nie ma (por. np. orzeczenie SN z dnia 13 grudnia 1976 r., I CR 441/76, GP 1977, nr 12). Inni autorzy uważają, że sąd jest związany żądaniem wniosku co do orzeczenia rodzaju ubezwłasnowolnienia, wobec czego, co najwyżej, może orzec ubezwłasnowolnienie częściowe zamiast żądanego całkowitego, oddalając wniosek w pozostałej części (tak K. Lubiński, Postępowanie.., s. 170). Podzielić należy ten drugi pogląd. W konsekwencji należy uznać, że sąd nie może orzec ubezwłasnowolnienia całkowitego, jeżeli żądanie dotyczyło jedynie częściowego, może jednak orzec ubezwłasnowolnienie częściowe, gdy żądanie dotyczyło całkowitego.

Postanowienie o ubezwłasnowolnieniu ma charakter konstytutywny, działa ex nunc i korzysta z rozszerzonej prawomocności materialnej - erga omnes (por. postanowienie SN z dnia 3 grudnia 1971 r., III CRN 361/71, OSPiKA 1972, z. 10, poz. 179).

Artykuł 558 § 1 k.p.c. nakłada na sąd, który orzekł ubezwłasnowolnienie, obowiązek przesłania sądowi opiekuńczemu odpisu swojego prawomocnego orzeczenia.

Obowiązek ten ciąży zarówno na sądzie pierwszej, jak i drugiej instancji.

Stosownie do art. 145 § 2 k.r.o., opiekę ustanawia sąd opiekuńczy, jeżeli tylko poweźmie wiadomość, że zachodzi ku temu powód.

Właściwość sądu opiekuńczego uregulowana została w art. 569 § 1 k.p.c. W myśl tego przepisu, sądem opiekuńczym wyłącznie właściwym jest sąd miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania - sąd jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy - właściwy jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.