Bełczącki Robert Marek, Wszczęcie postępowania o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku zagranicznego sądu polubownego lub ugody zawartej przed zagranicznym sądem polubownym

Wszczęcie postępowania o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku zagranicznego sądu polubownego lub ugody zawartej przed zagranicznym sądem polubownym

Według art. 1212 § 2 k.p.c. wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed sądem polubownym podlegają uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności na zasadach określonych w art. 1212–1217 k.p.c. niezależnie od tego, czy pochodzą z terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, czy spoza jej granic. Uwzględnić należy jednak obowiązujące Rzeczpospolitą Polską prawo międzynarodowe, w tym przede wszystkim przepisy Konwencji nowojorskiej (Konwencja o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, sporządzona w Nowym Jorku dnia 10 czerwca 1958 r., Dz. U. z 1962 r. Nr 9, poz. 41 - załącznik), znajdujące w polskim porządku prawnym bezpośrednie zastosowanie w sytuacji, gdy na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności podlegać ma zagraniczny wyrok sądu polubownego (arbitrażowego), pochodzący z obszaru prawnego państwa będącego stroną tej konwencji (por. Wszczęcie postępowania o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu arbitrażowego na podstawie Konwencji nowojorskiej. Przepisy Konwencji nowojorskiej nie znajdują natomiast zastosowania do uznania albo stwierdzenia wykonalności ugody zawartej przed zagranicznym sądem arbitrażowym, chyba że przybrała ona formę wyroku.

Niniejszy schemat obrazuje wszczęcie postępowania o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku zagranicznego sądu polubownego, gdy przepisy Konwencji nowojorskiej nie znajdują zastosowania, a także ugody zawartej przed takim sądem.

Uznanie wyroku zagranicznego sądu polubownego lub ugody zawartej przed zagranicznym sądem polubownym dotyczyć może jedynie takiego wyroku lub ugody, który nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji. O tym, czy wyrok lub ugoda nadaje się do wykonania w drodze egzekucji rozstrzyga jednak polski porządek prawny, na obszarze obowiązywania którego uznany wyrok wywołać ma skutki prawne. Uznanie może zatem dotyczyć wyroku uwzględniającego bądź oddalającego powództwo o ustalenie albo o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego. Uznaniu podlega także wyrok oddalający powództwo o świadczenie.

Stwierdzenie wykonalności wchodzi w rachubę w odniesieniu do wyroku uwzględniającego powództwo o świadczenie.

Stwierdzenie wykonalności dotyczyć może także wydanego przez zagraniczny sąd polubowny postanowienia o zastosowaniu tymczasowego środka zabezpieczającego. Podlega ono wykonaniu po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności (art. 1181 § 3 w zw. z art. 1214 § 2 i 1215 k.p.c.).