Bochentyn Adam, Wszczęcie postępowania na żądanie organizacji społecznej

Wszczęcie postępowania na żądanie organizacji społecznej

Stosownie do treści art. 31 § 1 k.p.a. organizacja społeczna w sprawie dotyczącej innej osoby może występować z żądaniem wszczęcia postępowania, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. Zasadą wynikającą z kodeksu postępowania administracyjnego jest udział w postępowaniu administracyjnym jego stron (czyli podmiotów, których interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo które żądają czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek) i to one mają prawo występować z takim żądaniem. Skoro zatem żądanie wszczęcia postępowania oraz sam udział organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym ma wpływ na sytuację procesową stron postępowania, przesłanki wszczęcia postępowania i dopuszczenia organizacji społecznych do udziału w postępowaniu nie mogą być interpretowane rozszerzająco (II OSK 897/08). Ocena, czy żądanie organizacji społecznej jest uzasadnione, należy do organu administracji publicznej.

Ponadto przepis art. 31 § 1a k.p.a. umożliwia organizacji społecznej branie udziału w postępowaniu w imieniu i na rzecz będącego stroną postępowania:

1) pracownika delegowanego na terytorium RP,

2) pracownika delegowanego z terytorium RP,

3) pracodawcy delegującego pracownika na terytorium RP,

4) pracodawcy delegującego pracownika z terytorium RP.

Organizacja taka może również wnieść w imieniu strony postępowania żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego, z tym jednak zastrzeżeniem, że musi ona wcześniej uzyskać na to zgodę strony, niezależnie od spełnienia przesłanek wskazanych w art. 31 § 1 k.p.a.

Z żądaniem wszczęcia postępowania, obok strony, może wystąpić również m.in. organizacja społeczna. Należy odróżnić żądanie wszczęcia postępowania w trybie art. 31 k.p.a. od sytuacji, w której postępowanie dotyczy interesu prawnego bądź obowiązku organizacji społecznej, wówczas bowiem organizacja społeczna będzie stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a. i do takiej sytuacji przepis art. 31 k.p.a. nie będzie miał zastosowania. Żądanie organizacji społecznej dotyczące wszczęcia postępowania w rozumieniu art. 31 k.p.a. odnosi się do sytuacji, które nie kwalifikują jej jako strony postępowania (J. Borkowski (w:) Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, B. Adamiak, J. Borkowski, Warszawa 2011, s. 212).

W praktyce przyczyny wystąpienia organizacji społecznej z takim żądaniem mogą być bardzo różne, np. wsparcie strony, przeciwstawienie się jednej ze stron, jedyna możliwość dbania o interes społeczny itd. Z tego zaś wynika, że organizacja społeczna, kierując taki wniosek (żądanie) do organu, musi go właściwie sporządzić i uzasadnić. Ważne, jak wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, by pamiętać, że z uzasadnienia musi wynikać interes społeczny oraz musi być ono uzasadnione celami statutowymi tej organizacji (II OSK 264/07).

Należy też mieć na uwadze, że niezależnie od inicjatywy organizacji społecznej każda informacja, także ta zawarta we wniosku, może stanowić asumpt do podjęcia działań z urzędu.

Żądanie powinno zostać skierowane do organu administracji publicznej w formie podania w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Najczęściej będzie to pismo nadane w placówce pocztowej, ale dopuszczalne wydaje się również przekazanie takiego żądania w drodze elektronicznej bądź ustnie do protokołu.