Przybysz Piotr, Wszczęcie postępowania egzekucyjnego, gdy organ egzekucyjny jest równocześnie wierzycielem

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego, gdy organ egzekucyjny jest równocześnie wierzycielem

Postępowanie egzekucyjne w administracji jest zespołem czynności procesowych oraz działań faktycznych podejmowanych przez organ egzekucyjny, wierzyciela oraz zobowiązanego, jak również przez inne podmioty, takie jak między innymi uczestnicy czynności egzekucyjnych oraz osoby trzecie, związanych ze stosowaniem przymusu wobec zobowiązanego oraz innych podmiotów, który to przymus ma służyć doprowadzeniu do uiszczenia egzekwowanej należności.

Jeżeli organ egzekucyjny jest równocześnie wierzycielem, to postępowanie egzekucyjne zostaje wszczęte z urzędu z chwilą podpisania tytułu wykonawczego przez osobę upoważnioną do działania w imieniu wierzyciela albo opatrzenia pieczęcią, o której mowa w art. 26e § 1 pkt 4 albo 5 u.p.e.a. Z tą samą chwilą zostaje wszczęte postępowanie egzekucyjne, przed wszczęciem którego zostało ustanowione zabezpieczenie – pod warunkiem przekształcenia zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne (art. 26 § 3a pkt 3 u.p.e.a.).

Ustawa rozróżnia postępowanie egzekucyjne oraz egzekucję administracyjną. Egzekucja administracyjna oznacza stosowanie przez powołane do tego organy egzekucyjne konkretnych środków przymusu służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych obowiązków o charakterze pieniężnym bądź niepieniężnym. Po wszczęciu postępowania egzekucyjnego może być wszczęta egzekucja administracyjna. Egzekucja zostaje wszczęta z chwilą wystąpienia jednego ze zdarzeń, o których mowa w art. 26 § 5 u.p.e.a.

Administracyjne postępowanie egzekucyjne obejmuje, oprócz egzekucji administracyjnej także inne czynności procesowe, podejmowane przez podmioty inne niż organ egzekucyjny, np. przez wierzyciela, zobowiązanego czy też osoby trzecie.

W administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym co do zasady można wyróżnić trzy stadia: stadium poprzedzające wszczęcie egzekucji administracyjnej, stadium stosowania egzekucji oraz stadium następujące po przeprowadzeniu egzekucji. Należy przy tym zaznaczyć, że nie zawsze postępowanie egzekucyjne przebiega przez wszystkie wymienione stadia. Może ono bowiem zakończyć się na etapie poprzedzającym wszczęcie egzekucji albo też może przebiegać tylko przez dwa pierwsze stadia i zakończyć się wraz z zakończeniem egzekucji administracyjnej.

Role wierzyciela i organu egzekucyjnego są rozdzielone, jednakże w wielu przypadkach mogą być one wykonywane przez ten sam organ. W  sytuacji, gdy organ egzekucyjny jest równocześnie wierzycielem, nie ma potrzeby dokonywania niektórych czynności, zwłaszcza takich, które służą realizacji zasady wnioskowości. Czynności organu egzekucyjnego, które w przypadku rozdzielenia roli wierzyciela i organu egzekucyjnego byłyby podejmowane na wniosek wierzyciela, są wówczas podejmowane z urzędu.

Tytuł wykonawczy może być wystawiony wyłącznie przez wierzyciela. Powinien on być wystawiony po dokonaniu przez wierzyciela określonych czynności wstępnych. Wystawienie przez wierzyciela tytułu wykonawczego świadczy o tym, że w ocenie wierzyciela nie ma przeszkód dla wszczęcia egzekucji administracyjnej w sprawie obowiązku administracyjnego ciążącego na podmiocie wskazanym w tytule wykonawczym jako zobowiązany.

Wierzyciel musi ustalić, kto jest organem egzekucyjnym właściwym w danej sprawie. Konieczne jest zatem zbadanie kwestii właściwości rzeczowej i miejscowej organu egzekucyjnego, który prowadziłby egzekucję w konkretnej sprawie. Należy zwrócić uwagę na zróżnicowanie zasad ustalania właściwości miejscowej w odniesieniu do obowiązków o charakterze niepieniężnym i należności pieniężnych, jak również na różnice co do katalogu organów egzekucyjnych właściwych w sprawach obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz należności pieniężnych.