Przybysz Piotr, Wszczęcie postępowania egzekucyjnego

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego

Postępowanie egzekucyjne w administracji to zorganizowany ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy egzekucyjne oraz inne podmioty w celu przymusowego wykonania obowiązków objętych egzekucją administracyjną.

Ustawa rozróżnia postępowanie egzekucyjne oraz egzekucję administracyjną. Egzekucja administracyjna oznacza stosowanie przez powołane do tego organy egzekucyjne konkretnych środków przymusu służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych obowiązków o charakterze pieniężnym bądź niepieniężnym. Egzekucja zostaje wszczęta z chwilą wystąpienia jednego ze zdarzeń, o których mowa w art. 26 § 5 u.p.e.a.

Administracyjne postępowanie egzekucyjne obejmuje, oprócz egzekucji administracyjnej także inne czynności procesowe, podejmowane przez podmioty inne niż organ egzekucyjny, np. przez wierzyciela, zobowiązanego czy też osoby trzecie.

W administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym co do zasady można wyróżnić trzy stadia: stadium poprzedzające wszczęcie egzekucji administracyjnej, stadium stosowania egzekucji oraz stadium następujące po przeprowadzeniu egzekucji. Należy przy tym zaznaczyć, że nie zawsze postępowanie egzekucyjne przebiega przez wszystkie wymienione stadia. Może ono bowiem zakończyć się na etapie poprzedzającym wszczęcie egzekucji albo też może przebiegać tylko przez dwa pierwsze stadia i zakończyć się wraz z zakończeniem egzekucji administracyjnej.

Zdarzeniem wyznaczającym moment wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest doręczenie wniosku o wszczęcie egzekucji administracyjnej i tytułu wykonawczego organowi egzekucyjnemu, jeżeli wierzyciel nie jest jednocześnie organem egzekucyjnym. Jeżeli zaś przed postępowaniem egzekucyjnym zostało ustanowione zabezpieczenie, to w przypadku przekształcenia zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne chwilą wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest chwila wystawienia tytułu wykonawczego (art. 26 § 3a pkt 1 i 3 u.p.e.a.).

Jeżeli organ egzekucyjny jest równocześnie wierzycielem, to postępowanie egzekucyjne jest wszczynane z urzędu z chwilą nadania tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu tego tytułu do egzekucji administracyjnej (zob. wszczęcie postępowania egzekucyjnego, gdy organ egzekucyjny jest równocześnie wierzycielem).

Wystawienie tytułu wykonawczego jest jednym z warunków dopuszczalności wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej. Jedynie w przypadku prowadzenia egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym w trybach uproszczonych można odstąpić od obowiązku wystawienia tytułu wykonawczego.

Tytuł wykonawczy może być wystawiony wyłącznie przez wierzyciela. Powinien on być wystawiony po dokonaniu przez wierzyciela określonych czynności wstępnych.

Jednolity tytuł wykonawczy, zagraniczny tytuł wykonawczy oraz jednolity instrument również stanowią podstawę do wszczęcia egzekucji, ponieważ są one uznawane za tytuł wykonawczy (art. 26 § 1a u.p.e.a.).

Wierzyciel musi ustalić, kto jest organem egzekucyjnym właściwym w danej sprawie. Konieczne jest zatem zbadanie kwestii właściwości rzeczowej i miejscowej organu egzekucyjnego właściwego w konkretnej sprawie. Należy zwrócić uwagę na zróżnicowanie zasad ustalania właściwości miejscowej w odniesieniu do obowiązków o charakterze niepieniężnym i należności pieniężnych, jak również na różnice co do katalogu organów egzekucyjnych właściwych w sprawach obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz należności pieniężnych.