Grzegorczyk Tomasz, Wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia

Wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia

Zażalenie jest środkiem względnie suspensywnym i względnie dewolutywnym. To pierwsze pojęcie oznacza, że przez samo złożenie zażalenia nie jest wstrzymane wykonanie zaskarżonego nim orzeczenia, chyba że jest wyraźne ustawowe odstępstwo od tej zasady (np. zażalenie na karę porządkową aresztowania - art. 290 § 3 k.p.k.). Jednakże suspensywność może wynikać z samej istoty postanowienia (np. o stwierdzeniu niewłaściwości i przekazaniu sprawy do innego sądu). (zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, passim).

Z dniem 1 lipca 2015 roku Rozdział 50. kodeksu postępowania karnego nosi tytuł "Zażalenie i sprzeciw". Zmieniono też przepisy art. 460 k.p.k., art. 461 k.p.k. oraz 466 k.p.k. Jednakże zmiany dotyczą głównie kwestii związanych ze wskazaną zmianą tytułu przedmiotowego rozdziału, a więc i wprowadzenia do procesu referendarza sądowego i w konsekwencji środka zaskarżenia w postaci sprzeciwu (zob. nowy art. 93a k.p.k.). Zaś z dniem 15 kwietnia 2016 roku znowelizowano przepisy art. 461 k.p.k. oraz art. 464 k.p.k. dotyczące odpisów zażalenia oraz udziału stron w posiedzeniach zażaleniowych.

Suspensywność może nastąpić tutaj z urzędu lub na wniosek skarżącego - jednak decyzja zawsze należy do kompetencji sądu a quo lub sądu ad quem.

Wstrzymać wykonalność zaskarżonego postanowienia może sąd (organ), który je wydał, jak i sąd odwoławczy i następuje to do czasu wydania ostatecznej decyzji. Odmowa wstrzymania nie wymaga uzasadnienia (art. 462 § 2 k.p.k.), a contrario - postanowienie wstrzymujące należy uzasadnić (art. 98 k.p.k.). Istotne jest tutaj to, że organ a quo, jak i ad quem może zawsze wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji (zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008; T. Gregorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2011; J. Izydorczyk, Granice orzekania sądu odwoławczego w polskiej procedurze karnej, Łódź 2010, passim).

W doktrynie słusznie wskazuje się, że pewnych zażaleń ze względu na ich charakter nie można wstrzymać - nie jest to możliwe np. przy uchyleniu tymczasowego aresztowania, gdyż de facto oznaczałoby to decyzje o stosowaniu tego środka zapobiegawczego (zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, passim).