Dauter Bogusław, Wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności przez organ

Wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności przez organ

Ochrona tymczasowa (wstrzymanie wykonania aktu lub czynności) w postępowaniu sądowoadministracyjnym stanowi instytucję służącą ochronie strony skarżącej przed ujemnymi skutkami związanymi z wykonaniem aktu lub czynności do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd (por. P. Daniel, Postępowanie w sprawie ochrony tymczasowej przed polskim sądem administracyjnym w świetle standardów Rady Europy, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2010, z. 4, s. 36; zob. też P. Daniel, Ochrona tymczasowa w przepisach p.p.s.a. w świetle prawa unijnego, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2011, z. 5, s. 26). Wniesienie skargi do WSA nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności (art. 61 § 1 p.p.s.a.), jednakże w określonych sytuacjach prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pozwala organowi, którego działanie jest przedmiotem skargi, wstrzymać wykonanie aktu lub czynności (art. 61 § 2 p.p.s.a.). Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności przez organ jest możliwe zarówno na wniosek strony skarżącej, jak i z urzędu. Ochrona tymczasowa może być realizowana przez organ tylko w ściśle określonych ramach czasowych, a mianowicie w okresie od wpływu skargi do organu do dnia przekazania skargi wraz z odpowiedzią na skargę i aktami sprawy do sądu. Organ może orzec o wstrzymaniu po upływie terminu określonego w art. 54 § 2 p.p.s.a., jeżeli nie zdążył jeszcze przekazać skargi do WSA (por. B. Dauter, Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2011, s. 226). Procedura przedstawia wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności przez organ z urzędu i na wniosek strony skarżącej w stanie prawnym obowiązującym od dnia 15 sierpnia 2015 r.

1. W prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przewidziano pośredni tryb wnoszenia skargi do sądu administracyjnego (WSA). Skargę wnosi się bowiem za pośrednictwem organu, którego działanie jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Przepisy ustaw odrębnych mogą modyfikować zasadę pośredniego wnoszenia skargi (zob. np. art. 30c ust. 2 ustawy z 6.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. poz. 712 ze zm.) oraz W. Czerwiński, Niektóre modyfikacje prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ZNSA 2012, z. 3, s. 94.)

2. Możliwość wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ administracji publicznej jest następstwem przyjęcia trybu wnoszenia skargi za pośrednictwem organu administracji publicznej (J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, s. 205).

1. Wykonanie czynności lub aktu oznacza spowodowanie w sposób dobrowolny lub przymusowy (w drodze egzekucji) takiego stanu, który jest zgodny z rozstrzygnięciem zawartym w danym akcie lub czynności.

2. Przepis art. 61 § 1 p.p.s.a. statuuje zasadę, że wniesienie skargi do WSA nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Przepis ten nie ma więc charakteru bezwzględnie suspensywnego (na temat wyjątków od powyższej zasady, wynikających z przepisów szczególnych, zob. B. Dauter (w:) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Warszawa 2011, s. 223–224).

3. Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności przez organ przewiduje art. 61 § 2 p.p.s.a. Organ swoje uprawnienie w powyższym zakresie może realizować na wniosek strony skarżącej lub z urzędu.

4. Legitymowany do złożenia wniosku o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności jest wyłącznie skarżący (por. postanowienie NSA z dnia 18 października 2005 r., II OZ 910/05, ONSAiWSA 2006, nr 2, poz. 44).

5. Skarżący wniosek o udzielenie ochrony tymczasowej przez organ może sformułować w odrębnym piśmie załączonym do skargi lub - co jest najczęściej praktykowane - w samej skardze.

6. Wniosek powinien wyraźnie wskazywać, że jego adresatem jest organ, w szczególności gdy strona formułuje go w skardze. Powinien zatem zawierać podstawę żądania skarżącego, tj. art. 61 § 2 p.p.s.a., oraz wskazywać zakres tego żądania (wstrzymanie wykonania w całości lub części). W związku z tym, że ustawodawca, odmiennie niż w art. 61 § 3 p.p.s.a., nie określił szczegółowo pozytywnych przesłanek będących podstawą udzielenia ochrony tymczasowej (wskazał jedynie przesłanki negatywne), skarżący może powołać się na każdą okoliczność, która jego zdaniem uzasadnia wstrzymanie wykonania aktu lub czynności.