Bełczącki Robert Marek, Wstrzymanie wykonania wyroku sądu polubownego

Wstrzymanie wykonania wyroku sądu polubownego

W art. 1210 k.p.c. przewidziana została możliwość wstrzymania przez sąd państwowy wykonania wyroku sądu polubownego, który został zaskarżony skargą o uchylenie. Wstrzymanie wykonania z pewnością dotyczy wyroków sądów polubownych mających cechę wykonalności, tj. podlegających wykonaniu w drodze egzekucji. W myśl art. 1214 § 2 zd. trzecie k.p.c. wyroki takie, po stwierdzeniu ich wykonalności, stają się tytułami wykonawczymi. W doktrynie uznaje się jednak, że przez wstrzymanie wykonania w rozumieniu art. 1210 k.p.c. należy rozumieć także wstrzymanie skuteczności wyroków niepodlegających wykonaniu w drodze egzekucji (por. M. Walasik, Dopuszczalność wstrzymania skuteczności orzeczenia, Polski Proces Cywilny 2011, nr 4, s. 131). W rachubę wchodzi więc wstrzymanie skuteczności, uznanych na podstawie art. 1214 k.p.c., wyroków sądów polubownych uwzględniających powództwa o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa albo o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa.

Możliwość wstrzymania przez sąd państwowy wykonalności albo skuteczności wyroku sądu polubownego otwiera się dopiero z chwilą wniesienia skargi o jego uchylenie i dotyczyć może jedynie takiego wyroku, który został prawomocnie uznany albo którego wykonalność została prawomocnie stwierdzona na podstawie art. 1214 k.p.c. Wcześniej bowiem wyrok sądu polubownego nie ma mocy prawnej równej wyrokowi sądu państwowego (por. A. Jakubecki, Komentarz do art. 1210 k.p.c. [w:] red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Lex).

Wniosek zgłoszony przed wniesieniem skargi lub przed prawomocnym uznaniem albo stwierdzeniem wykonalności wyroku podlega więc oddaleniu jako przedwczesny.

W toku postępowania o uznanie albo stwierdzenie wykonalności skarżący może wnosić o odroczenie rozpoznania sprawy na podstawie art. 1216 k.p.c. ze względu na wniesienie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, który podlegać ma uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności - por. Odroczenie rozpoznania wniosku o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego albo ugody zawartej przed sądem polubownym.

Sąd może wstrzymać skuteczność albo wykonalność wyroku, którego uchylenia żąda się w skardze, nie tylko na wniosek skarżącego, ale także z urzędu.

W praktyce najczęściej wniosek o wstrzymanie skuteczności albo wykonalności zamieszczany jest w skardze o uchylenie. Zwlekanie ze zgłoszeniem takiego wniosku nie leży bowiem w interesie skarżącego.

Do rozpoznania wniosku właściwy jest ten sąd, który jest sądem właściwym w sprawie ze skargi o uchylenie.

We wniosku skarżący powinien powołać okoliczności usprawiedliwiające twierdzenie, że wskutek wykonania wyroku, którego uchylenia żąda, zostanie mu wyrządzona niepowetowana szkoda. Wyrządzenie mu takiej szkody stanowi bowiem podstawę uwzględnienia wniosku (por. T. Ereciński, K. Weitz, Sąd polubowny, Warszawa 2008, s. 408).

Pod pojęciem niepowetowanej szkody należy rozumieć szkodę, która w razie uwzględnienia skargi i uchylenia wyroku nie będzie mogła być naprawiona przez zwrot spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub przez przywrócenie stanu poprzedniego (analogicznie do art. 415 k.p.c.).

Wniosek nie podlega opłacie sądowej.